- мұның барлығы аскактықты
(эстетикалык категория ретінде) бейнелейді.
296
Егер
әсемдік
пен аскактық эстетикалык кұндылыктардың
бейнелері болса, онда түрпайылык пен таяздык оның антиподтары
болып табылады. Тұрпайылык пен таяздык эсемдік пен аскактыкка
карсы ұгымдар. Аксиологияда, жоғарыда айтылғандай, “кұндылык”
ұғымының көлеміне катысты біржакты калыптасқан пікір жок. Кейбір
авторлардың пікірінше, кұндылықтар тек жағымды белгілермен ғана
болмайды, жағымсыз кұндылык ретінде оның жағымсыз белгісі де
болады. Әрине, кұндылықтарды жағымды және жағымсыз деп бөле
салуға да болар еді, алайда бұл терминнің коғамда калыптаскан дәстүрлі
түсінігі “кұндылық” ұгымының тек жағымды мағынасын ғана
кабылдайды, өйткені кұндылык - бұл кұны бар, жағымды нәрсе деген
сөз.
Мұнан
шығатын
корытынды:
кұндылыктың
қатынастар
шеңберіндегі
жаіымсыз
мағынаға
ие
заттарды,
кұбылыстарды,
оқиғаларды “антикұндылық” терминімен белгілеуге болады. Демек, бір-
біріне қарсы тұрған
эсемдік пен тұрпайылык - бүл эстетикалык
кұндыдык жэне антикұндылық.
Жиіркеніштілік - аскактыктың үнемі сырткы сұлулығы бола
бермейтіні секілді, бұл да кейде сырткы сұлулығы
болатынына
карамастан антиқұндылыкты білдіреді. Жиіркеніштілік өте жағымсыз
кұндылык ретінде сипатталады. Тұрпайылыкты ең түркі шегі болып
табылады. Бұл адамның еркіне толык бағына коймаған, олар үшін кауіп-
катер тұрғызатын жағымсыз, күпия, жасырын күштер. Егер адамзат өз
коғамдық катынастарын игермесе, онда ол үлкен қасіретгердің көзіне
Достарыңызбен бөлісу: |
