Классикалың философия. Антика философиясының екінші кезеңі
атакты ойшьш-философ Сокраггың (б.д-Д- 469-399 жж.) есімімен тыгаз
байланысты болғандыктан “Сократтан кейінгі” немесе “класс икалык
кезең” деп аталады. Ол жазбаша еңбектер калдырмаған,
оның
философиялык көзкарастары бізге Платон, Аристотельдердің еңбектері
аркылы етті. Сократ ауызша пікір таластырып диалог аркылы өзінің
қарсыластарын карастырылып отырған мәселе туралы жаңа, тың білімге
әкелуге тырысты. Бұл жолда ол мыскылдауды акикатка жетудегі таным
кұралы етіп алады. Сократ қарапайым, түк білмейтін адам сиякты
көрінеді де, карсыласына олардың өздері жаксы білетін сұрактарды
кояды, карсыласы ол сұрактара жауап бергеннен кейін, тағы да алдын-
ала дайындалған сұрактар койылады, сөйтіп карсыласы өзінін бастапкы
айткан пікіріне өзі карсы пікір айта бастайды. Осы кезде Сократ
мыскыл-кескінмен карсыласын менменшіл, өзім білем сиякты пікірінен
толығымен арьштады да, енді онымен бірге өзі де көтерілген мәселені
айкындай тусуге, реті келсе, оған түсініктеме беруге тырысады. Сөйтіп,
Сократ өзінің карсыласын койылған сұрактарға жауап беру аркылы
біртіндеп акикатка жакындата түседі. Өзінің осы тәсілін ол майевтика
(дүниеге келетін сәбиді кабылдау өнері деген мағынада) деп атайды.
Майевтиканың мақсаты - карастырып отырган мэселеге түсініктеме
бере отырып, осы сиякты кұбылыстардың бәрін камтитын жалпы
ұгымды калыптастырмак болады. Бұл ретте карсыластары ол ұғымды
қалай калыптастыру керектігін түсінбегендіктен, ол: “мен өзімнің түк
білмейтімдігімді білемін”, - деген кағиданы өз философиясының негізгі
кағидаларының бірі етіп басшылыкка алды. Осыдан келіп, ол екінші
қагиданы ұсынады, ол - “Өзіңді өзің танып-біл!”. Өзіңді өзің тану деген
Достарыңызбен бөлісу: |
