формадағы барлык ой-тұжырымдардың адам табиғатының өзіндік ерекшелігі өзінің осы табиғатын жеңіп, оны өзгертуде деген іргелі фактінің алдында тас талқаны пшғады. Объектортальщтык дүниетаным адамды табиғи-тарихи үрдістің нәтижесі ретінде карастырады. Бұл көзкараска сәйкес, адамның дамуы экономикалык, саяси, техникалык жағдайлармен анықталады. Мүндай дамудың жоғарғы сатысы болып адамның акыл-парасаты табылады. Аталған бағыт арқьшы көптеген мәселелерді түсіну қиынға соғады: неге көп жағдайларда адамды гумандаудан алшактады, неге адам накты элеуметтік жағдайларға нашар бейімделеді, неге ол карама- кайшылыксыз багытгы көтере алмайды жэне т.б. 222
Субъекторталыктык дүниетаным адамды баскаша кабылдайды. Бул бағытка сэйкес, адамның бойында болмыстың барлык купиялары кѳрініс тапқан. Оны тек утымды әдістермен танып-білу мүмкін емес. Адам - микрокосм, оның элемінің накты айкын шегі жок. Тарих дегеніміз адамның өзін-өзі дамытуының «соқыр тэуекелі», ал объективтік шындык - адамның ішкі күш-кайратының дамуының көрініс табуының нәтижесі. Моральдык тандауды кейде, тіпті, тар мағынада, адамның шешім қабылдаудағы саналы эрекетіретінде түсіндіреді. Алайда, осы шешім қабьшдану үшін белгілі бір объективтік жэне субъективтік алғышарттардың, таңдау шарттарының жэне осы тандауды жүзеге асыру мүмкіндігінің болуы кажет. Жэне де шешімнің кабылдануымен тандау әрекеті аякталмайды. Оның жалғасы болып шешімді жүзеге кұралдарын
