Дэстүрлі этиканың негіздерін ұғыну үшін ғарыштың тернарлык
үлгісі әлеуметтік айна екендігін, яғни, өз кезегінде, орталык шеңберді
құрастьіратын, үш горизонтальды буындарға бөлінушілікті ескеру
маңызды.
Космологиялык
көзкарастарға
сай,
діңгекпен
күрастырьшатын, орталық шеңбер әлеумет күрылымының бірлігін,
түтастығын және мэңгілігін рәміздейді. Қазактардың артга калғандыгы
жэне енжарлығы туралы кездесетін түсініктерден қылык бағдарларының
жоқтығы шыкпайды, кайта керісінше, көшпелі өмір салты мен катал ауа-
райы индивидтерді дербестікке мэжбүрлейді. Алайда, касиетті тэртіпке
катыстылык пен оны ұстап тұрудың маңыздылығы эрекетгердің
мақсаттары мен түпкі мағынасын айкындап отырды, оның өмірлік
табыстарының болашактығын жэне тұлғалык бірегейлікке жете алуды
себептеді.
11.2. Әдеп және моральдық таңдау
Адам өз мәні бойынша тек кана өзінің жеке нактылы калпымен ғана
емес, сондай-ак оны күрайтын барлык табиғи касиетермен де,
мүмкіндіктермен де таусылмайды жэне канағаттанбайды. Адамның
эмпирикалык табиғаты мен оны кұрайтындардан шығатын адамның өзі
калағанымен
жэне
істей
алатынымен
катар,
оның
барлык
талпыныстарымен катар, адамға тиістіліктің идеалды күші, жоғарыдан,
өзінің эмпирикалык табиғатынан асып түсетін жэне оны кайта өңдейтін
инстанциядан берілген үндеу ретінде сезінетін - ар дауысы ыкпал етеді;
өзінің нағыз максатын, өзінің нағыз іпші мэнін жүзеге асыруды ол осы
үндеуді орындаудан, өзінің эмпирикалық тіршілігінің шегінен шығудан
көреді. Адамның «табиғи кұндылығы» баскада, терең мағынада маңызы
зор оның табиғатына сай келетін өмір салты туралы натуралистік
Достарыңызбен бөлісу: |
