шеңбер ортасынан түзуге дейiнгi ара қашықтық деп аталады.
Бұнда үш жағдай болуы мүмкiн: 1)
d >
R ; 2)
d =
R ; 3)
d <
R . Ендi осы үш
жағдайды қарап шығайық.
1-жағдай.
Егер шеңбердiң ортасынан түзуге дейiнгi ара қашықтық шең бердiң радиусынан үлкен болса, түзу мен шеңбердiң ортақ нүктесi болмайды, яғни қиылыспайды .
Шынында да, егер
d >
R болса (2-
a сурет),
l түзудiң
O ортасына ең жақын
нүктесi (демек, бұл түзудiң кез келген нүктесi де) (
O ,
R ) шеңберге тиiстi
болмайды, себебi ол ортадан, шеңбер радиусынан үлкен ара қашықтықта
болады. Демек,
l түзуi мен шеңбердiң ортақ нүктесi жоқ.
2 -
жағдай.
Егер шеңбердiң ортасынан
түзуге дейiнгi ара қашықтық шеңбердiң радиусына тең болса, онда түзу мен шеңбердiң бiр және тек бiрақ ортақ нүктесi болады. Шынында да, егер
d =
R болса (2-
б сурет),
l түзудiң
O ортаға ең жақын
нүктесi шеңбердiң радиусына тең қашықтықта жатады, демек, ол нүкте
(А)
шең берге де тиiстi болады.
l түзудiң
(А) -дан басқа (
В ) нүктесi шеңберден тыс -
қарыда жатады, өйткенi
ОВ қашықтық шеңбердiң
OA радиусынан үлкен бо-
лады (
OB>OA ). Демек,
l түзуi мен шеңбердiң жалғыз-ақ ортақ нүктесi
(А) бар.
