Тәрбиенің мақсаты - нақты тарихи құбылыс. Педагогикалық ойлар тарихындағы тәрбие мақсаты туралы мәселелер. Тәрбиенің мақсаты - жан- жақты және үйлесімді дамыған тұлға ұғымын қалыптастыру. Тәрбие мақсатының жалпыадамзаттық құндылықтары, мәдениеттілік, жеке тұлғаны жан-жақты үйлесімді дамыту идеясы, ұлттық құндылық бағдар, тәрбие процесін ізгілендіру және демократияландыру, құзыреттілік тұрғысы негізіндегі қазіргі анықтамалары. Тәрбие процесі – бұл арнайы ұйымдастырылған іс-әрекет. Тәрбие
теориясында оқыту процесінде тәрбиелеумен қатар оқудан тыс кезеңдегі
тәрбиеге де көп көңіл бөлінеді.
Тәрбие теориясын зерттеуге қомақты үлес қосқандардың бірі –
А.С.Макаренко. Ол тәрбие процесінің төмендегідей ерекшеліктерін ашып
көрсетті:тәрбиенің іс-әрекеттік сипатта болуы; тәрбиенің дамуы мен өзгеруі;
қарама-қайшылықты сипаты; басқарылуы.
Даму – бір күйден екінші күйге өту процесі, ескі сапалық күйден жаңа
сапалық күйге өту, қарапайымнан күрделіге өту, төменнен жоғарыға өту.
Дамудың қозғаушы күші – жеке тұлғаның қажеттілігі, оның мотивациясы,
сондай-ақ, іс-әрекет пен қарым-қатынастың сыртқы ынталандырылуы.
Мақсат педагогикалық іс-әрекеттің компоненті болып табылады. Сонымен
қатар, мақсат – субъект саласында оның қоршаған ортамен өзара ықпал
байланысынан туындайтын әрекеттің нәтижесі туралы ой болжамы.
