Сурет-50. Педагогикалық процестің ерекшеліктері Педагогикалық процестің мәні туралы қалыптасқан түсініктердің сыртында
мұғалім үшін өте маңызды бірқатар мәселелер қалды, ол: не себепті біртұтас
педагогикалық процесс оқыту мен тәрбиенің бірлігі (А.Ф.Каптерев,
М.А.Данилов); оның оқыту, даму және тәрбиелік қызметтерінің бірлігі қалайша
қамтамасыз етіледі (Ю.К.Бабанский) оқушылардың өзара әрекетінің
ерекшеліктері
қалай
анықталады
(С.Т.Шацкий,
Н.К.Крупская,
В.А.Сухомлинский); өзара әрекет тек қана оқудан тыс уақытқа тән бола ма (А.С.
Макаренко); біртұтас педагогикалық процестің қандай ерекшеліктерін білу
оның бағытты дамуының мәселелерін шешуге көмектеседі (Б.Т.Лихачев) және
қызмет істеулерін басқару (В.С.Ильин, И.П.Радченко) және т.б.
Педагогикалық
процес
тің негізі тірегі – бұл оқу және тәрбие.
Педагогикалық
процес
тің
құрылымы
екі
тұрғыдан
қарастырылады:
педагогикалық процеске қатысушылардың субъективті құрамы; іс-әрекеттік
құрамы.
Педагогикалық
процес
тің субъектісі – тәрбиеленуші және тәрбиелеушілер.
Педагогикалық
процесс
субъектілерінің өзара байланысты іс-әрекеттерінің
соңғы нәтижесі – тәрбиеленушілердің адамзат жинақтаған тәжірибені игеруі.
Педагогикалық процестің мәнін тереңдеу және жан-жақты түсіну үшін тек
қана бөліктер құрамын ғана емес, сонымен бірге олардың әр бірінің
ерекшеліктерін білу керек. Педагогикалық процесс бөліктерінің ерекшеліктерін
түсіну нақтылы оқу орнындағы педагогикалық процесс арасындағы объективті
өмір сүретін ішкі байланыстарын анықтауға мүмкіндік береді
(51-сурет).
