Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ

229 
5.3.
Нуклеопротеидтер алмасуы 
 
Нуклеопротеидтер (НП) 
– күрделі белоктардың қатарына 
жататын жоғары молекулалы, екі компонентті қосылыстар, жай 
белоктан және табиғаты белок емес, простетикалық топтары
нуклеин қышқылдарынан: 
дезоксирибонуклеин қышқылы
 ( ДНҚ), және рибонуклеин қышқылы ( РНҚ) 
тұрады. [11].
Нуклеин қышқылдары құрылысы қарапайым, кіші молекулалы
бірнеше, жеке химиялық компоненттерден құралған, атап айтсақ:
пуриндік және пиримидиндік негіздер, көмірсулар(пентоздар) мен
фосфор қышқылынан тұрады. Нуклеозидтрифосфаттар (НТФ),
ДНҚ мен РНҚ-ның синтезіне субстрат ретінде пайдаланылады. 
(5.5) 
Энергия трансформациялауда, әмбебап механизм ретінде
АДФ-АТФ циклі, тотығу энергиясын биосинтез процестерінің
энергиясына айналдырады. Бірқатар биологиялық процестерге 
басқа да, НТФ-р энергия көзі ретінде жұмсалады.
Нуклеотидтер туындылары гомо,- және гетерополисахарид, 
липидтер мен белоктар синтезінде активті субстраттардың доноры 
ретінде қызмет етеді. Мысалы: УДФ-глюкоза, УДФ- галактоза,
ГДФ- манноза, УДФ- N- ацетилглюкозамин немесе

230 
ЦМФ- ацетилнейрамин қышқылы гликоген мен ГАГ-тардың
синтезіне, ал ЦДФ- холин фосфолипид синтезіне қатысады. 
УДФ-глюкурон 
қышқылы 
3-фосфоаденозин-5-фосфосульфат 
(ФАФС), S- аденозилметионин детоксикациялаудың универсалды 
жүйесі жұмысына жиі қатысу арқылы, ксенобиотиктерді және кебір
меншікті 
метаболиттердің 
организмнен 
шығарылуын
қамтамасызетеді. АМФ оксидоредуктаза класы, дегидрогеназалар 
тобы ферменттерінің коферменттері ( НАД
+
, NAДФ, ФАД ) және 
HS-KoA құрамына кіреді Нуклеотидтердің циклды формалары (ц 
АМФ, ц ГМФ ) көмегімен клеткаға гормон сигналдарын, өсу 
факторларын, нейромедиаторларды және кейбір, басқа реттеуші 
молекулалар сигналдарының берілуін жүзеге асырады

жүктеу/скачать 7,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: