Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ



Pdf көрінісі
бет171/433
Дата04.11.2023
өлшемі7,9 Mb.
#189337
түріОқулық
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   433
Байланысты:
18.08.2022-biohimiya-2-b-lim-okonchat.-variant-1

имидазол сақинасы
түзіледі. Осы
сақинаға СО
2
, сонан соң аспартаттың NН
2
тобы және қайтадан 
формил 
жалғасқанда 
екінші 
сақина 
пайда 
болады. 
Имидазолмонофосфат аспартаттың үлесінен аминденгенде АМФ 
түзіледі немесе алдын-ала тотығып, ксантил қышқылына, соңғысы 
глутаминнен амин тобын қосып алып, ГМФ түзеді. Аденилат және 
гуанилат фосфорлану арқылы нуклеозиддифосфатқа және 
нуклеозидтрифосфатқа айналады.

(5.6) 


Тіндерде нуклеотидтер гидролизденгенде аденин, гуанин 
және гипоксантиннен пуриндік нуклеотидтердің синтезделуі мүмкін.
Мысалы, аденин, гуанин немесе гипоксантин 5-фосфо-рибозил-


232 
пирофосфатпен әрекеттесіп, сәйкес нуклеотидтер түзеді: АМФ, 
ГМФ немесе ИМФ пуриндік нуклеотидтердің синтезіне жұмсалатын 
азоттық негіздердің реутилизациялануының маңызы өте зор. 
Себебі, бұл заттар организмнен шығарылып тасталмайды 
және қайта пайдаланылады. Пуриндік негіздердің биосинтезінен 
ерекшелігі, пиримидиндік негіздің синтезі жеңіл өтеді. 
(5.7) 
Пиримидиндік негіздер жеке-жеке синтезделеді, сонан соң 
пентозофосфат қосылады. Бастапқы қажет зат карбомоилфосфат, ал 


233 

2
тобын глутамин амидінен алады, бұл митохондрияда түзілетін 
карбомоилфосфаттан айырмашылығы болып табылады.(5.6). [121].
Карбомоилфосфат кез-келген тіндердің цитоплазмасында аз 
мөлшерде түзіліп отырады. Реакцияға аспарагин қышқылы 
қосылып, дегидратацияланады және тотығып оротатқа айналады. 
Пиримидиндік негіздердің биосинтезі.

Пиримидиндік негіздердің биосинтезіне аспарагин қышқылы, 


карбомоилфосфат, глутамин қатысады. Орот қышқылына
рибозофосфат қосылып, оротидил қышқылын түзеді, бұл зат 
декарбоксильденіп (УМФ), уридинмонофосфатқа, соңғысы, 
аминденіп (ЦМФ) цитидинмонофосфатқа, ал метилденгенде (ТМФ)
тимидинмонофосфатқа айналады. (5.7). [122]. 
Пиримидиндік нуклеотидтердің биосинтезі көпсатылы процесс.
Реакция 
карбомоилфосфаттың 
аспарагин 
қышқылымен
конденсацияланудан басталады, түзілген карбомоиласпартат 
(1-реакция) 
дегидратацияланып, 
тұйықталып, 
циклданып, 
дегидрооратқышқылы (2-реакция) тотығып, орот қышқылына 
айналуы НАД-тәуелді дегидрогеназанның әсерінен жүреді 
(3-реакция). Орот қышқылы калий оротаты түрінде клиникада 
нуклеин қышқылдары синтезін стимульдеу үшін және 
регенерациялану процесін күшейту үшін қолданылады.
Орот қышқылы активті рибозилпирофосфатпен әрекеттесіп, 
оротодил 
қышқылы 
(4-реакция) 
декарбоксильденіп,
уридинмонофосфатқа (5-реакция) айналады.
(5.8). 
Синтезделген УМФ фосфорлану арқылы УДФ және УТФ 
түзеді (6-реакция). Басқа пиримидиндік нуклеозидтрифосфаттар 


234 
УТФ-тен түзіледі: УТФ глутамин арқылы аминденіп ЦТФ- ке 
айналады (7-реакция), ал метилденгенде ТТФ-ке айналады (8-
реакция). (5.8). [123]. 
Дезоксирибонуклеотид нуклеозиддифосфаттардағы рибозаның 
тотықсыздануынан дезоксирибозаға айналады. (9-реакция).
Реакцияға арнайы ферменттер жүйесі қатысады: рибозаның
тотықсыздануын


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   433




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет