рибонуклеотидредуктаза
катализдейді.
Бұл реакцияда құрамында 2SH тобы болатын белок
тиоредоксин Н- ің доноры қызметін атқарады, О
2,
Н
2
О-ға дейін
тотықсызданады.
Тиоредоксинредуктаза
ферменті
тотыққан
тиоредоксинді тотықсыздандыру үшін қолданылады (10-реакция).
(5.9)
Тотыққан тиоредоксин НАДФН
2
қатысуымен тотықсызданады
(11-реакция), ал дТДФ АТФ-тің үлесінен дТТФ- ке айналады.
(5.9). [124].
дТДФ АТФ-тің қатысуымен дТТФ-ке ауысады. УМФ-ң синтезі
теріс, кері байланыс механизмі арқылы реттеледі. УМФ
карбомоилфосфаттың түзілуін катализдейтін бірінші ферменттің
аллостерикалық ингибиторы болып табылады.
Бұл механизмнен тек, УМФ реттелмейді, сонымен қатар,
басқада пиримидиндік нуклеотидтер реттеледі, себебі, олар УМФ-
тан түзіледі. Нуклеопротеидтердің тіндерде ыдырауы олардың
қорытылуы сияқты жолмен жүреді.
Нуклеозидтер пентозаларға ыдырайды, соңғысы глюкоза
тотығуының пентозды цикліне қосылады. Сонымен қатар, пуриндік
және пиримидиндік негіздердің синтез процестеріне жұмсалады.
Пуриндік негіздердің гидролитикалық дезаминденуі кезінде зәр
қышқылы және аммиак түзіледі. (5.10). [125].
235
(5.10.)
Зәр қышқылының түзілуі негізінен бауырда жүреді (тәулігіне 0,5-
1,0г). Зәр қышқылы зәр арқылы шығарылады.
Цитозин гидролитикалық дезаминдену реакциясы нәтижесінде
аммиакты бөліп, урацилге айналады сонан соң урацил және тимин
СО
2
, β-аланин және NH
3
-ке ыдырайды. (5.11). [126].
Нуклеопротеидтер алмасуы бұзылғанда
подагра ауруы
пайда
болады,
бұл
кезде
қан
құрамында
зәр
қышқылының
концентрациясы жоғарылайды,
гиперурикемия
байқалады.
Зәр қышқылының тұздары суда нашар ериді, сондықтан зәр
қышқылы мөлшерінің азғантай артуы кристалдардың түзілуіне
әкеледі. Натрий ураты кристалдары буындарға, көбінесе майда
буындарда жиналып,. сол жерде қабыну реакцияларын тудырады,
нәтижесінде буындар деформацияланып қызметі өзгереді.
Буындардың қабынуы кезінде күшті ауырсыну болады.
Қабыну процестері пайда болуының механизмдері клеткалардың
ыдырау өнімдерімен байланысты болуы мүмкін.
Тұздар сіңірлерде, теріде және ішкі органдарда жиналады.
Ураттардың жиналған жеріне байланысты олардың бүйрек
тіндерінде бүйрек тастары түзілуі немесе бүйрек табақшаларында
жиналуы бүйрек жетіспеушілігін тудыруы мүмкін.
Бүйрек табақшаларында ксантиноксидазаның активтілігін
тежеу арқылы гипоксантиннің ксантинге және зәр қышқылына
айналуын ингибирлеп, подаграны емдеуге болады.
236
Ет тағамдары күнделікті рацион құрамында көп кездесетін
жағдайлар подагра ауруын тудырады. Нуклеопротеидтер синтезінің
бұзылуы, В
с
және В
12
дәрумендерінің авитаминозы кезінде
байқалуымен парнициозды анемия қатар жүреді. [36].
Мұндай бұзылыстардың механизмі фоль қышқылының
пуриндік негіздер биосинтезіне урацилден тиминнің түзілуіне
қатысуымен шартталған.
(5.11).
237
Фермент
құрамындағы
цианкобаламин
рибозаның
дезоксирибозаға айналуына қатысады. [36].
Нуклеотидтердің жеткіліксіз түзілуі формалық элементтегі зат
алмасуды, әсіресе эритроциттердегі зат алмасуды өзгертеді,
нәтижесінде толық жетілмеген эритроциттердің дегенеративті
формалары түзіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |