Паратгормонның бүйрек тіндеріне әсері .
Амин қышқылдары, сүт қышқылдары және Кребс циклі
метоболиттері гликонеогенезді стимульдеу және электролиттер
алмасуын реттеу арқылы байқалады. Паратгормон Са
2+
, Mg
2+
иондарының
реабсорциясын
арттырады.
Са
2+
,
фосфаттар,
бикарбонаттардың экскрециясын күшейтеді. Сонымен қатар Н
+
және
NH
4
+
экскрециясын төмендетеді. Қалқанша маңы безі қызметінің
бұзылуы қандағы Са
2+
мөлшерінің бірден төмендеуіне және
фосфордың көбейіп кетуіне әкеледі. Паратгормон сүйек тіндерінен
кальцийдің бөлінуін стимульдейді. Бұл кезде сүйек матриксінде
мукополисахаридтердің
мөлшері
азаяды
және
сүйек
тіні
остеобластарында коллагеннің синтезі тежеледі.
Кальцитонин – бір полипептидті тізбектен тұрады.
Молекулалық массасы 4500Д. Биологиялық активтілік көрсетуге
қажетті 32 аминқышқыл қалдықтарынан құралған. Бірінші реттік
құрылымы анықталған. Жартылай ыдырау кезеңі 2-15 минут.
Кальцитонин сүйек тінінен кальцийдың шығуын тежеу арқылы
оның қандағы концентрациясын төмендетеді.
Гиперкальциемия -
кальцитониннің
секрециялануын
шақыратын
сигнал
болып
табылады.
Сонымен
қатар,
кальцитониннің секрециялануын глюкагон (ұйқы безі гормоны)
және гастрин (асқазан ішек жодарының гормоны) стимульдейді.
Ренин-ангиотензин жүйесі. Бүйрек гормон секрециясы өте
қажет болғанда, шұғыл жағдайда, организм көп қан жоғалтқанда,
амин қышқылдары азайған кезде бүйректе
ренин деген фермент
түзіледі. Ол қанда үнемі болатын
ангиотензиногенге әсер етіп, оны
ангиотензин І-ге, сонан соң ангиотензин ІІ-ге айналдырады.
Соңғысы альдостеронның түзілуін қамтамасыз етеді.
Альдостерон қанда натрийдің жиналуына жағдай туғызады. Ол
қан көлемінің ұлғаюына және амин қышқылдарының көбеюіне
әкеліп
соғады.
Бүйрек
үсті
безінің
торлы
аймағында
андрокортикостероидтар түзіледі, олар құрылымы және әсері
жағынан еркек жыныс безі гормондарын еске түсіреді.
