III-ші фактор - тіндік фактор - тіндік тромбопластин- тіндердің зақымдануы кезінде түзіледі.VIIa-TF-Ca
2+
мембранды
комплекстің активаторы- табиғаты белок.
Бұл липопротеидті комплекс өте жоғарғы молекулалық
массасымен ерекшеленеді – 167 000 000-ға д.
IV-ші фактор - Са 2+ ионы - Са
2+
ионын блокадалау арқылы қаннан
алып тастағанда оксалатпен немесе натрий фторидімен және Са
2+
иондалмаған жағдайына (Na цитрат көмегімен) ауыстырғанда қан
ұюдың алдын алуға болады. Қан ұюының қалыпты жылдамдығы
Са
2+
иондарының оптимальды концентрациясымен қамтамасыз
етіледі. Адам қанының ұюына қажет ион алмастырушылардың
көмегімен анықталған декальцинирленген, оптимальды Са
2+
ионы
концентрациясы – 0,9-1,2 ммоль/л. Са
2+
иондары оптимальді
концентрациясының мөлшерінен жоғары немесе төмен болуы қан
ұю процесінің жылдамдығын баяулатады. Са
2+
иондары қан
ұюдың барлық кезеңдерінде маңызды рөл атқарады. Олар активті
Х-шы фактордың және активті тін тромбопластинінің түзілуіне
қажет, проконвертиннің активациялануына, тромбиннің түзілуіне,
тромбоцит мембранасы лабилизациясына және басқа да процестерге
қатысады.
Са
2+
прокоагулянтты
жолдың
ферменттері
фосфатидилсеринмен өзара әрекеттесуі кезінде делдалдық қызмет
атқарады.
V-ші фактор проакцелерин – қан плазмасының
глобулиндік фракциясына жатады. Ол (активті фактор) акцелериннің
ізашары болып есептеледі.
434
(11.5).
Проакцелерин Xa-Va-Ca
2+
мембранды комплекстің активаторы
белогының негізін салушы. Қан плазмасындағы мөлшері 0,01г/л. V-
ші фактор бауырда синтезделеді. Сондықтан, осы органның
зақымдануынан проакцелериннің жетіспеушілігі туындайды.
435
Туа пайда болған V-ші фактор жетіспеушілігі парагемофилия
деп аталады, геморрагиялық диатездің бір түрі болып есептеледі.
Va- фактор акцелерин Xa-Va-Ca
2+
мембранды комплекстің
активаторы – белогы.
