Оқулық Түзетілген және толықтырылган екінші басылым 1-кітап алматы, 2004 ббк28. 86 я 73 р 12


Б ір б іл ік т і б у ы н д а р . 1)



Pdf көрінісі
бет205/342
Дата16.09.2022
өлшемі23,05 Mb.
#149688
түріОқулық
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   342
Байланысты:
анатомия

Б ір б іл ік т і б у ы н д а р . 1) 
Цилиндртәрізді буын, art. trochoidae.
Осы 
вертикалды, буындасқан сүйектердің ұзын білігіне параллель білікті 
айнала қозғалуды-айналуды, rotatio - қамтамасыз етеді, мүндай буын 
айналғыш буын деп аталады.
2) Шыгыршықтәрізді буын, ginglymus
(мысалы, саусақтардың 
бунақаралық буындасуы). Мұның шығыршық тәрізді буындық беті - 
көлденең жатқан цилиндр, оның ұзын білігі көлденең, фронталды 
жазықтықта, буындасатын сүйектердің ұзын білігіне перпендикуляр 
жатады; сондықтан шығыршықтәрізді буында қозғалыс осы фронталды 
білікті айнала жасалады (бүгілу және жазылу). Буындасқан беттердегі 
бағыттаушы жүлгелер мен бүйірге қарай ығысуды болдырмай, бір 
білікті айнала қозғалуға көмектеседі.
Егер бағыттаушы жүлге шығыршықтың білігіне перпендикуляр 
емес, біршама бүрыш жасай орналасса, онда оны созғанда винттәрізді 
сызық пайда болады. Мұндай шығыршықтәрізді буынды винттәрізді 
деп қарастырады (мысалы, тоқпан-шынтақ буын). Винттәрізді буын- 
дасудағы қозғалыс сияқты болады. Байлам аппаратының орналасу 
заңдылықтарына сәйкес цилиндртәрізді буында бағыттаушы байламдар 
вертикалды айналу білігіне перпендикуляр, ал шығыршық тәрізді 
буында фронталды білікке перпендикуляр және оның бүйірлері
173


бойында орналасады. Байламдардың бұлай орналасуы сүйектердің 
қозғалуына кедергі келтірмей, сол қалпында ұстауға мүмкіндік береді.
Екі білікті буындар: 
1. 
Эллипстәрізді буын, 
articulatio ellipsoidae
(мысалы, кәрі жілік-білезік буыны). Буындасқан беттер эллипстің 
кесінділері тәрізді: олардың бірі дөңес, екі бағыттағы қисықтығы 
бірдей емес сопақ пішінді, екіншісі соған сәйкес ойыс. Олар біріне бірі 
перпендикулярлы екі горизонталды білікті айнала қозғалуды қамта- 
масыз етеді: фронталды білікті айнала - бугу және жазу, сагитталды 
білікті айнала - әкету және әкелу. Эллипстәрізді буындарда байламдар 
айналу біліктеріне перпендикуляр, олардың шеттерінде орналасады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   342




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет