Оқулықта қолданылған шартты белгілер
§20. Дә рі лік шөп тер дің ден сау лық қа пай да сы
жүктеу/скачать 2,8 Mb. Pdf көрінісі
|
| §20. Дә рі лік шөп тер дің ден сау лық қа пай да сы
Оқы лым 1. Мә тін ді ин то на ция сын сақ тап оқып, маз мұ ны бой ын ша жос пар құ рың дар. Өсім дік ті ем ге пай да ла ну ту ра лы ал ғаш қы мә лі мет тер ежел гі Ас си рия да та был ған қыш тақ тай ша лар ға жа зыл ған. Өз дәу ірін де қол да ныл ған екі жүз ден ас там өсім дік ке си пат та ма бер ген ежел гі грек дә рі ге рі Гип пок рат өсім дік тің қай бө лі гі бол са да пай да лы, олар ды ау ру ды ем деу де ке ңі нен қол да ну ға бо ла ды де се, Рим дә рі ге рі Га лен тұң ғыш рет нау қас тар ды өсім дік тің қай на тын ды- сы мен, шы ры ны мен, тұн ба сы мен, ұн та ғы мен жә не одан жа сал ған дә рі мен ем де ді. Қа зақ елі нің тәу ел сіз ді гі нен кей ін ме ди ци на са ла сын да ғы ғұ ла ма ға лым дар қа та ры на ХV ға сыр дың ши па гер-ға лы мы Өтей бой дақ Ті леуқа бы- лұлы ның (1388–1485) есі мі де қосылды. Оның «Ши па гер лік ба янын да ғы» ши па гер лік дәс түр мен үр діс жа ңа бе лес ке кө те рі ліп, оны зерт теу ге кең жол ашыл ды. Қа зақ хал қы ның ши па гер лік ілі мін ғы лы ми жол мен да мыт қан Ө.Ті - леуқа бы лұлы да ла зерт ха на сы ар қы лы мың нан ас там дә рі-дәр мек тү рін 858 түр лі дә рі лік өсім дік пен 318 жан-жа ну ар мү ше ле рі жә не 60-тан ас там ме талл-ме тал лоид тар қос па сы нан жа са ған. Ши па гер дің нау қас адам дар ға ар нап 1050 түр лі ши па-ем ді жә не 4577 дә рі тіз бе сін ұсы нуы XV ға сыр да-ақ қа зақ же рін де фар ма ко ло гия ілі мі нің ал дың ғы қа тар да да мы ған ды ғын дә лел дей ді. Көш пе лі өмір сал тын ұс тан ған қа зақ хал қы әр өсім дік тің пай да сы мен зи яны ту ра лы жақ сы біл ген. Дар қан да ла мыз да жай ыла өсе тін қа ра пай ым жу сан ды алай ық. Бұл өсім дік тің «дер ме не жу сан» ат ты тү рін ішек құр ты ау ру ын ем деу ге, ал қа ра жу сан ның та мы рын тә бет ашу ға, ішек, ас қа зан, бау ыр, өт ау ру ына пай да лан ған. Ха лық ме ди ци на сын да дә рі лік өсім дік тер ді қол да ну жө нін де гі мә лі мет тер ұр пақ тан ұр пақ қа ау ызе кі ай ты луы бой ын ша жет кі зі ліп отыр ған. (http://www.inform.kz) жүктеу/скачать 2,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|