Оқулықта қолданылған шартты белгілер
жүктеу/скачать 2,8 Mb. Pdf көрінісі
|
| §34. Қа зақ му зы ка сы
Оқы лым 1. Мә тін ді оқып, қа зақ му зы ка сы ту ра лы ақ па рат тар ды сыз ба ға тү сі рің дер. Қа зақ му зы ка өне рі нің дүл дүл де рі ті зі мін әрі қа рай жал ғас ты рың дар. Хал қы мыз дың ер те ден-ақ өзі не тән дәс түр лі му зы ка сы бол ды. Қа зақ тың ән де рі мен күй ле рі елі міз дің әр кез де гі тір ші лік-ты ны сын та ны та ды. Қа зақ тың ән ші лік өне рі жанр лық си па ты жа ғы нан алу ан түр лі. Му зы ка зерт теу ші ле рі қа зақ тың дәс түр лі ән өне рін ғұ рып тық ән дер, ха лық ән де рі жә не кә сі би ән дер деп жік теп қа рас ты рып жүр. Ғұ рып тық ән дер дің өзі бе сік жы ры, той бас тар, бе та шар, жоқ тау, сың су, жар-жар, жа ра па зан бо лып тар- мақ тал са, ән ші лік өнер дің кең өріс ал ған ке зін де пай да бол ған кә сі би ән өне рі ха лық ән де рі жә не кә сі би ха лық ком по зи тор ла ры ның ән де рі бо лып тар мақ- тала ды. Ау ыл-ау ыл ды ара лап ән са лып, күй тарт қан сал-се рі лер мен ақын-жыр- шы лар сол дәу ір дің му зы ка мә де ние тін та ра ту шы лар бол ды. ХV ға сыр да өмір сүр ген Асан қай ғы мен Қаз ту ған – қа зақ му зы ка өне рі нің дүл дүл өкіл де рі. XIX ға сыр дың ор та сы мен XX ға сыр дың ба сын да Абай, Бір жан, Жаяу Мұ са си яқ ты саз гер-ән ші лер қа зақ му зы ка сын жо ға ры са ты ға кө тер ді. Дәу лет ке рей, Ықы лас күй ле рі ту ған жер ді дә ріп теу ге, ха лық ме ре ке ле рі нің кө рі ніс те рі не, тұр мыс тық сю жет тер ге құ рыл ды. Құр ман ға зы күй ле рі ха лық тағ ды рын, қа зақ тың кең-бай тақ дар қан да ла сын су рет теп, ұлт тық әуен құ ры лы сын ба - йыт ты. Ән ші-саз гер лер Мұ хит, Ақан, Ба лу ан Шо лақ, Тәт тім бет, Қа зан ғап, сы быз ғы шы Сар ма лай шы ғар ма ла ры ха лық му зы ка сы ның клас си ка лық қо ры на қо сыл ды. ХХ ға сыр да қа зақ тың му зы ка өне рі жа ңа жанр лар да өріс те ді. Аз ға на уа қыт та клас си ка лық му зы ка ның опе ра, сим фо ния, ба лет, кан та та, ан са мб ль, ор ке стр лік жә не хор орын дау шы лық түр ле рі жа ңа кә сі би саз гер лік мек теп тің не гі зін қа ла ды. ХХ ға сыр дың 30–40-жыл да рын да ұлт тық маз мұн да ғы жә не еуро па лық фор ма не гі зін де қа зақ опе ра өне рі нің клас си ка лық ту ын ды ла ры жа рық көр ді. Олар – Е.Бру си ло вс кий дің «Қыз Жі бек», А.Жұ ба нов пен Л.Ха - ми ди дің «Абай», М.Тө ле ба ев тың «Бір жан мен Са ра», Е.Рах ма диев тің «Қа мар сұ лу» жә не бас қа опе ра лар. («а за хал ы ны салт-дәс т р ле рі» жи на ы нан) жүктеу/скачать 2,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|