Оқулықта қолданылған шартты белгілер

VIII БӨ ЛІМ. ДҰ РЫС ТА МАҚ ТА НУ. ГЕН ДІК ӨЗГЕ РІС КЕ ҰШЫРА ҒАН ТА ҒАМ ДАР
131
Жа зы лым
3.
Мә тін де гі қою қа ріп пен бе ріл ген сөз тір кес те рі мен сөз дер ге си но ним бо ла тын сөз дер ді 
тау ып, мә тін ді қай та жа зың дар. Қан дай ой түй ген де рің ді ай тың дар.
Мың­сіз-біз­ден­бір­шыж-быж­ар­тық
Біз дің қа зақ та «Мың сіз-біз ден бір шыж-быж ар тық» де ген на қыл бар. Бұл 
қа зақ тың шыж-быж та ға мы на қа тыс ты ай тыл ған екен. Әдет те жыл қы сойы лып 
жат қан да, қа сап шы лар же ңіл та ғам дай ын дай ды. Шыж-быж со ғым ның өк пе- 
бауы рын, жү ре гі мен бүй ре гін от қа қақ тап, ша ла пі сі ру ар қы лы дай ын да ла ды. 
Жал пы, бұл та ғам ды: «ау ыл үй дің ара сын да араз да сып жүр ген адам дар дың 
кө ңі лін жа рас ты рып жі бе ру үшін де да яр лай ды», – де се ді. 
Бұл рет те ға лым Мұ рат Ығыл ма нов:
– Атауы ай тып тұр ған дай, шыж-быж – кө ңіл де рі не кір бең ұя лап, бір-бі-
рі мен араз да сып қал ған жан дар ды та ту лас ты рып жі бе ру үшін дас тар қан ға 
қой ыла тын та ғам. Өте жұ ғым ды, жү рек ке ти мей тін та ғам ның бұл тү рі кей де 
«ау ыл ел шісі» деп те ата лып кет кен, – дей ді.
(ар лы аш За ры ан ы зы)
Тың да лым жә не ай ты лым (26)
4.
Тың дал ған мә тін нен де рек тер кел ті ре оты рып, сұ рақ тар ға жау ап бе рің дер.
1. Диа лог кім дер дің ара сын да өт ті?
2. Сүр ет тің нәр лі лі гі жо ға ры ма әл де жас ет ті кі ме?
3. Сүр ет те адам ағ за сы на пай да лы қан дай ми не рал ды зат тар бар?
5.
 
«Венн диаг рам ма сы» әді сі мен ет тің ден сау лық қа пай да сы мен зи янын өза ра са лыс-
ты рып, ор тақ бел гі сін көр се тің дер.
Үй тап сыр ма сы
6.
Тө мен де гі фра зе оло ги зм дер ді жа ғым ды, жа ғым сыз мә ні не қа тыс ты топ тас ты рың дар, 
кө ңіл күй жә не ша қы ру ода ғай ла рын қа тыс ты рып, бір не ше сөй лем жа зың дар.
«Ау зы нан ақ май ағып отыр», «ит ба сы на ір кіт тө гіл ген за ман» – тоқ тық; 
«май дан қыл шық су ыр ған дай» – еп ті лік; «аяқ қа құй ған ас тай» – жи на қы лық; 
«уы зын да жа ры ма ған» – ке дей лік, жоқ шы лық; «ау зы ңа май» – қу ану, ри за 
бо лу; «іш кен асын жер ге қоя ды» – құр мет теу, сый ла су; «ай ран дай ұйы-
ған» – ын ты мақ ты; «кеу де сі не нан піс ті» – өр кө кі рек те ну; «атау-ке рең ді іш», 
«же ге нің жел кең нен шық сын», «ал ға ның ас бол ма сын» – қар ғау.
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

132
 

жүктеу/скачать 2,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: