§21. Дә ру мен дер – ден сау лық ке пі лі Оқы лым 1. Мә тін ді тың дар ман ға тү сі нік ті бо ла тын дай етіп, ти іс ті жер ге кі ді ріс жа сап оқың дар.
Қан дай жағ дай да кі ді ріс жа са ла ты ны на на зар ау да рың дар.
«Ви та мин» де ген тер мин ді 1912 жы лы
по ляк хи ми гі Ка зе мир Функ ұсын ды. Бұл тер-
мин – «vita+min», яғ ни, «өмір лік қа жет ті»
де ген ма ғы на ны біл ді ре ді. Бү гін де ви та-
мин нің (дә ру мен нің) 13 тү рі не ме се то бы қол-
да ныс та жүр. Олар май ыды рат қыш – А, Д,
Е, К жә не су ыды рат қыш – С жә не В то бы ның
дә ру мен де рі. Д, К жә не В3 дә ру мен де рін біз-
дің ағ за мыз өз бе тін ше бө ліп шы ға ра ды, ал
қал ған да ры ағ за ға та ғам ар қы лы ене ді.
А дә ру ме ні көз бен бау ыр ды қор ғай ды,
жа ра ның тез жа зы лу ына ық пал ете ді.
В то бы ның дә ру мен де рі зат ал ма суы на әсер
ете ді, жүй ке жүй есі нің қыз ме тін рет тей ді.
С дә ру ме ні ағ за ның жұқ па лы ау ру лар ға қар-
сы лы ғын кү шей те ді. Д дә ру ме ні сүй ек ті қа тай та ды, Е дә ру ме ні қар таюды
те жей ді. С дә ру ме ні не қа жет ті лік ті қа на ғат тан ды ру үшін әр адам кү ні не
5–6 түр лі кө гө ніс пен же міс жеуі қа жет. Олар ды са лат түр ле рі нен алу ға да
бо ла ды.
(«Ана ті лі» га зе ті нен) Ойт үрт кі 1. Дә ру мен дер дің қан дай түр ле рін бі ле сің дер?
2. Дә ру мен дер ге қа жет ті лік ті қа на ғат тан ды ру қа лай жү зе ге асы ры ла ды?
3. Дә ру мен дер дің адам ағ за сы үшін пай да сын топ тас ты рып жа зың дар.