Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім министрлігі
жүктеу/скачать 1,91 Mb. Pdf көрінісі
|
ana tln oqytu adstemes 2
| Білімі мен дағдыны бекіту.
Сабақтың келесі кезеңінде оқушыларды қатыстыра жҥргізген мҧғалім әңгімесі: - Балалар, сын есімнің кӛптеген тҥрін есте сақтап, жасалу жолдарын меңгерген екенсіздер. Айналадағы әсемдікті, табиғат кәріністерін, жыл мезгілдерін ӛлең жолдарымен ернектеп, Кӛркем созбен суреттеген біздің ақындарымыздың ӛлеңдерінде сын есімдер кӛптеп кездеседі. Әсіресе қазақтың ҧлы ақыны Абай ӛлеңдері сын есім сӛздеріне тҧнып тҧр десек, артық емес. Бҥгінгі сабақ барысында Абай шығармаларымен жҧмыс жасап, сын есім туралы білімімізді кеңейтеміз. - Абай кім? - Қазақтың ҧлы ақыны. - Қандай ӛлеңдерін оқыдыңыздар? - "Кҥз". - "Қыс". - "Жазғытҧры". - "Жаз". - "Ғылым таппай мақтанба". - Абай қай жерде дҥниеге келген. - Абай Семей облысында дҥниеге келген? Абай аталарын 1844 жылы Семей облысында дҥниеге келген. Бҥгін сабақта Абайдың 2, 3-сыныпта оқып ҥйренген ӛлеңдерін еске тҥсіріп, жаңа ӛлеңдерімен танысамыз. Абай ӛлендеріндегі сын есім сӛздерін анықтаймыз. Абай жьшдың 4 мезгіліне арнап ӛлең жазған. 4 маусымдағы табиғат ерекшелігін ӛлеңмен суреттеген. 235 - Абайдың "Кҥз" атты ӛлеңін кім еске тҥсіреді? (Бір оқушы жатқа айтады). Сҧр Бҧлт тҥсі суық қаптайды аспан, Кҥз болып, дымқыл тҧман жерді басқан. Білмеймін тоңғаны ма, тойғаны ма. Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан. - Осы ӛлеңдегі сын есімдерді атайықшы. - Суық, сҧр, дымқыл. - Енді Абай атанық "Қыс"атты ӛлеңін жатқа жазамыз. Бҧл ӛлеңнің ең алдымен қалай жазылатынын еске тҥсірейік. - Ӛлеңнің әр жолы бас әріппен, жаңа жолдан бастап жазылады. (5-6 оқушы ӛлеңді жатқа айтады. Ӛлеңнің алғашқы шумағы жатқа жазылады). Ақ киімді денелі, ақ сақалды, Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды. Ҥсті-басы-ақ қырау, тҥсі суық, Басқан жері сықырлап келіп қалды. Сын есімдер анықталып, ауызша сҧрақ қойылды. Осы ӛлеңде ақын сӛзбен қысты мҥсіндеп береді, сӛзбен сурет салып, қысқа жан бітіріп, оны адам кейіпінде кӛрсетеді. Енді бір сәт қысты ҧмытып, "Жайдарлы жаз" кӛрінісіне назар аударайықшы. Оқушыларды шығармашылық жҧмысқа дайындау. Кӛкорай шалғын бәйшешекке оранған даланы кӛріп отырсыңдар. Осы кӛріністен ӛздеріңді тағы қандай қҧбылыстар қызықтырады? Оқушылар жауабы: - Алыстан сылдырап аққан ӛзен кәрінеді. Ӛзен бойын жағалай аппақ киіз ҥйлер тігілген. - Ӛзенде аққу, қаз жҥзіп жҥр. - Биік шалғын арасында жылқылар жайылып жҥр. - Балалар, шалғын арасында жылқылар жайылып жҥр. - Балалар, алдарыңдағы қҧрастырмалы композиция бойынша сендер жаз 236 кәрінісін тамаша суреттедіңдер. Енді жаз кәрінісін ақын Абай қалай суреттеген екен, тыңдап кәрелік. "Жайдарлы жаз" кӛрінісінің жанында 2 оқушы кітаптан Абайдын "Жаз"ӛлеңін мәнерлеп толық оқыды. Оқушылар ӛлеңді мҧқият тыңдап, сын есімі бар ӛлең жолдарын тақтаға жазады. Қыз-келіншек ҥй тігер, Ақ білегін сыбанып. Енді Абай ӛлеңдерінен алған әсерлерің бойынша жаз кәрінісіне сын есімі бар сӛйлемдер ойлап жазыңдар. Оқушылардың қҧрастырған сӛйлемдерінен ҥзінді: 1. Ӛзенде жҥзген аққу, қаз, гҥлге қонған әсем кӛбе-лектер - жазғы жайлауға ерекше кәрік береді. 2. Алыстан алты қанат ақ боз ҥйлер кӛз тартады. 3. Жаз мезгілі адамның кӛңілін кӛтеріп, кӛп қуа-нышқа бӛлейді. 4. Жазда жасыл жайлауда демалған ҧнайды. 5. Абай ауылына жазда қонақтар кӛп келетін, қызық-ты әңгімелер айтылатын. - Иә, Абай ауылына жазда қонақтар кӛп келетін. Абай жолдастарын жанына алып, ән тыңдауды, әңгімелесуді жақсы кәретін. Қҧлақтан кіріп бойды алар, Әсем ән мен тәтті кҥй. Кӛңілге тҥрлі ой салар, Әнді сҥйсен, менше сҥй, деп ақын жырлағандай, ендігі кезекті әнге берейік. Оқушылар Абайдың жүктеу/скачать 1,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|