П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
/ бөпім. Педагогиканың жаты негіздері
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
| /
бөпім. Педагогиканың жаты негіздері жерде ғалымның өзінің жеке кей уақыттағы пайымдаулары мен түйіндері және тіпті, оның таланты да көмектесе алмайды. Ғылыми зерттеу практикасында жақсы ескерілген, педагогикалық ғылыми білім саласы - педагогика ғылымының әдіснамасы бар. Бүл әдіснамалық білімсіз қазіргі деңгейдегі зерттеу жүргізу мүмкін емес. Бүл жай ақиқатты, тіпті дәлелдейтін ресми қүжаттар болса да жиі үмытып жүреміз, соңғы уақытта педагогикалық білім стандартына сәйкес осы бөлім енгізіледі. Бір қарағанда, бүл ерекше долелдеуді қажет етпейтін сияқты. Бірақ, өкінішке орай, алғашқыда ғана. Көп жылдық біркелкі ойлауға үйренгендіктен жай “бізбен бірге емес, ол бізге қарсы”, “барлығы немесе ештеңе”, “әрқашан немесе ешқашан” деген үлгіден туын- дайтын адасулардың болмысына ешбір кепілдік жоқ. Тігіті, әдіснама, ғылым мен практика арасына шек қоя отырып, ғалым-педагог әрекетін мүғалім әрекетіне қарсы қоюшылықты заңдастырады деген пікір де бар. Шындығында, мүғалім мен ғалым бір-біріне әдіснамамен емес, ал жаңағыдай түжырымдармен қарсы қойылады. Іс басқаша сипат алуда: қарама-қарсы қою емес, объективті бар педагогикалық әрекеттің түрлерінің байланысын түсіну және жақсарту мақсатындағы ажырату үсынылып отыр. Ешкім кез келген, оның ішінде де, ғылыми істен де шеттетілмейді. Ғылыми әрекет күнделікті ағымдағы тірліктен аулақтанып, тек басқа адамдар жүмысына ғана емес, өз жүмысыңа да басқа көзбен қарау іскерлігін талап етеді. Ғылыми түрғыдан тікелей қарастыру кезінде ол жүмыс ең жақсы болып шықпауы әбден ықтимал. Оның үстіне факт ғылыми талдауға, себептерді түсіндіруге түрткі және материал болды. Бүл әрқашан оңай бола алмайды, барлық жағдайларда мүмкін жоне мақсатқа сойкес емес. Мүғалімнен зерттеуші мен практик-педагогтың қызметтерін қатар алып жүруді әрі оны жасауды талап ету міндетті емес. Ғылымға қатынастың осы екі кырын араластырып алмау керек. Мүғалім “ғылымды” жасауға міндетті емес, ал өзінің практикалық жүмысын жетілдіру үшін оның ғылыми білімді қолдануы әрқашан пайдалы. Кез келген үшқыш, тіпті керемет үшқыштың өзі де үшақ қүрастырушы емес қой. Сонымен, ғылыми-зерттеу жүмыстарымен мүғалімнің айналысуына ешбір тыйым салынбайды. Мүидай мысалдар бар. Тек ол орбір жағдайда бір рөлден басқа рөлге және бүл ретте объектілердің, қүралдардың және нәтижелердің де ауысып отырғанын түсіну керек. Жоғары оқу орнының оқытушысы тәулік бойында жүмысқа келе жатып, қала көлігінің жолаушысы, институтта - дәріскер, магазинде - сагып алушы жоне т.б. болуы мүмкін. Егер ол кенет автобуста доріс оқи бастаса, бүл өте түсініксіз болар еді. Егер окытушы аудиторияда автобустағы сияқты отырып және газетті ашып қараса, студент- тер бүдан бетер таң қалар еді. Егер бүгінгі студент кейін ғылымда шын мәнінде жүмыс жасағысы келсе (мысалы, аспирантураға түсу), оған ғылыми зерттеу, оның логикасы, зерттеу сапасын бағалау туралы кейбір білімдерді жинауының зияны жоқ. Бір жағы- нан, бүл білімдер болашақ мүғалімнің әдіснамалык мәдениетінің қүрамына енеді, басқа жағынан, практикалық әрекеттен ғылыми әрекетке көшуді жедел- детеді. Ғылыми зерттеумен айналысуға жиналып, даярланып жүрген және соған толық қүқығы бар мүғалімге зерттеудің ерекшеліктері, басты сипаттамалары, әдістері (оқыту мен тәрбиелеу әдістерінен ажыратылатын) туралы білімдерді меңгеру, ол үшін жаңа жүмысты зерделеу шамадан тыс тапсырма болмас па екен? Осыған байланысты ғылыми және практикалық әрекет нәтижелері туралы мәселе туындайды. Ол педагогикалық мақсат қоюға байланысты, себебі |