П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
III бөлім. Тәрбие теориясы
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
| III бөлім. Тәрбие теориясы
болуы қажет. Педагог баланың тогт ішінде сүйікті болуын, оны топтың қабылдауын, баланың топта беделінің жоғары болуын қамтамасыз етуі керек. Баланы сол күйіндегі кейпінде қабылдау дегеніміз - оны осы сәттегі дамуындагы түлғалық қүндылықтарын мойындау, оның жетістіктеріне, қабі- леттеріне қарамастан, әрбір балага қарым-қатынасты сақтау, түлга ретінде сыйлау. Тәрбие адам сыйлау идеясына оның әлеуметтік жағдайына қарамастан, іске асыруда этикалық сипатқа ие. Практикада педагог түлганың «осындагы және қазіргі» жагдайымен есептеседі. «Сіз, сыныптың шаршаганын, жүмыс- тың әрі қарай жүрмейгінін байқасаңыз, - өлең гаңдап алып, одан кейін олар оны хормен айтсын, немесе олармен бірге сіз де айтсаңыз, тіпті жақсы болады, сонда сіз олардың көңілденіп, қүлпырып қалғанын көресіз, жауыннан кейін талдың гүлдері сияқты олар қайтадан қүлпырады», - деп жазды К.Д.Ушинский (Собр. соч., т .1 1. с. 81 -82). Шындық ретінде қабылдау - яғни, өзіндік болмыс қүқыгын мойындау, ешкіммен салыстырмау, беделді түлгаға және біреуге үқсауға шақырмау, өзімен өзі болуга үйрету деген магынаны білдіреді. Ломоносовты “Орыс Бэконы” деп айтқанда, Пушкиннің ызаланғанын еске түсірейік. “Ол орыс Ломоносовы екені жеткілікті емес пе?” - д е п айтқан. Иедагогтың баланы болмыс ретінде көруі жеткіліксіз - бүған балаларды үйрету керек, олардың қарым-қатынасгарын бірте-бірте түзету керек болады. Бірінші сыныпкд Алеша атгы бала келді. Ол кейде сабақ үстінде дауыстап «Ой, аяз, аяз, қарыма мені» деп он салагын. Балалар күлетін. Алеша ызаланып, үндемей қалып, кейін қайта әндете беретін. Сонда соң мүгалім: «Алеша жалпы солай қалыптасқан - оган он салу қажет, әйтпесе оган жаман болады. Сондықтан да оган ән айтуға рүқсат беріп, жүмысты оның әнімен жалгастыра берейік» дейді. Алайда, ол мүгалім басқаша сөздерді айтқан шыгар. Бірақ балалар Алешаны шындық ретінде кабылдауға келіседі. Ол кейде сабақ үстінде он салатын, кейін оны қойды. Соңында ол мектепті соггі бітірді. Бала мәдениетке ену арқылы өзін жеке түлға, субъект ретінде дамыта алады, үлкендердің оган деген махаббатына сенімді болады. Педагогикалык постулат: бала жагымды немесе жагымсыз эрекет жасаганымен де балага баганы томендету емес, баланың жасаған ісіне томен бага берсе де ол балага деген сүйіспеншілікті томенде гиеу кажет. жүктеу/скачать 13,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|