Параллелепипед (грек. parallelos – параллель және epіpedon – жазықтық) – қарама-қарсы жақтары қос-қостан өзара параллель болатын алтыжақ. Параллелепипедтің 8 төбесі, 12 қабырғасы болады, оның жақтары қос-қостан бір-біріне тең параллелограмдар.
Егер параллелепипедтің бүйір қабырғалары оның табан жазықтығына перпендикуляр болса (бұл жағдайда оның 4 бүйір жақтары – тік төртбұрыштар), онда ол тік параллелепипед деп аталады.
Барлық жақтары квадрат параллелепипед “куб” деп аталады.
Анықтама: Табаны параллелограмм болатын призманы параллелепипед деп атайды.
Теорема:Параллелепипедтің диагональдары бір нүктеде қиылысады және осы нүктеде қақ бөлінеді.
Теорема:Тік бұрышты параллелепипедтің диагоналінің квадраты оның үш өлшемінің квадраттарының қосындысына тең. АС12=АВ2+ВС2+СС12
1-мысал:Тік бұрышты параллелепипедтің табаны қабырғалары 5см және 12 см болатын тіктөртбұрыш. Параллелепипедтің бүйір қыры 2 см. Параллелепипедтің диагоналын тап.
Шешуі:
АВ=5см, ВС=12см, АА1=2 см.
АС12=АВ2+ВС2+СС12 АС12=52+122+(2 2 =25+144+120=289
АС1=17см. Жауабы: 17 см.