125
ҚИМЫЛДАРДЫ
ҮЙРЕТУ. ДЕНЕГЕ
ТҮСЕТІН АУЫР
-
ЛЫҚТЫ
РЕТТЕУ
ӘДІСТЕРІ
Қарқынды
жүктеменің
көлемін
бірте-бірте
арттыру қажет
42
Денеге түсетін ауырлыққа жауап ретінде ағза жүрек-қан та
-
мырлары, тыныс алу органдарының, жүйке жүйелерінің және
т.б. реакциялар кешенімен әрекет етеді. Егер жүктеме әлсіз бол
-
са, онда ағзаның жауапты реакциясы көрінбейтін болады және
ешқандай өзгеріс тудырмайды. Егер жүктеме тиімді шама ше
-
гінде болса, ол оң өзгерістерге әкеледі. Егер жүктеме шамадан
тыс болса, ағзада қолайсыз өзгерістерге
әкелетін ілгерілеу орын
алады. Тиімді жүктеменің шамасы тұрақты емес. Бір адам үшін
ол денелік дайындалғандықтың артуына байланысты өзгеріп
отырады. Адамның жүктемеге бейімделу ұзақтығы әр түрлі.
Бұл жеке психофизиологиялық ерекшеліктерге, денелік дайын
-
далғандығына, қозғалыс сипатына және т.б. байланысты. Осы
факторларды есепке ала отырып, жүктемені арттырудың әртүрлі
түрлері қолданылады.
Жүктеменің түзу сызықты-жоғары ұлғаюы ағзаны дене дай
-
ындығының салыстырмалы түрде төмен деңгейімен жұмыс
істеуге біртіндеп тарту үшін қолданылады. Кезекті жүктеме ең
-
бекке қабілеттіліктің өнімділікті жоғары кезеңінде болу үшін,
жүктеменің салыстырмалы шағын өсу қарқынын, сонымен қа
-
тар айтарлықтай ұзақ тынығу аралығын қолдану.
Жүктеменің сатылы ұлғаюы алдын-ала құрылған функцио
-
налдық мүмкіндігі негізінде денені айтарлықтай ынталандыру
үшін қолданылады. Ол жүктемені секірмелі арттыруды, одан
кейін оны бірнеше жаттығу кезінде сақталуын қамтамасыз етеді.