Орындаған: Барманқұл Нұрай 2/2

Үй жұмысы 

Орындаған: Барманқұл Нұрай 2/2 

Кіріспе

: «Қан мен тер» трилогиясы – ел, халық, оның әлеуметтік тағдыры туралы 

шығарма. Уақыты өзгергенімен, заманалық зәрулігі өзгермейтін туынды. Соңғы 

жетпіс жылғы алтын әдебиетімізді мысқа балағысы келетін қайсыбір неонигилист 

даңғойлар бұл романға тап күресін жазғандықтан ескірді деп мін де тақты. 

«Қан мен тер» трилогиясын қазіргі тәуелсіздік мұнарасынан, демократиялық 

көзқарас тұрғысынан оқығанда, оның қазақ шындығынан бұра тартқан жерін 

табылмайды. Қайта коммунистік үстем идеологияға қайшы пікірлерді жолықтырып, 

«бұны қырағы цензура қалай жіберді екен?» деп қалуға негіз бар. 

Романның негізгі ерекшелігі неде? 

Халық бейнесін сомдауда елдің наным, сенім, көңіл-күй пернелеріне аса мән берілуі, 

жекелеген жандардың қоғамдық аренадағы орны мен тұрмыстық қалпын желілес 

суреттеу. Трилогиядағы психологиялық арна автордың әр от басындағы тіршілік 

дағдыларын кейіпкерлердің рухани өміріне тереңдеп бейнелеуден байқалады.

 

Оқиға желісі қай кезеңді қамтыған? 

Трилогия 1916–1918 жылдардағы аласапыран кезең мен қазақ халқының әлеуметтік 

қайшылыққа толы күрделі өмірін көркем бейнелеген шығарма болды. 



 

Оқиғаның басталуы

: Қазақ ауылы тұрмысы, жоқшылық зардабы. 



 

Оқиғаның дамуы

: Балықшылар пешенесі. 



 

Оқиғаның шиеленісуі

: Федоровты өлтіру, Сібірге айдалу. 



 

Оқиғаның шарықтау шегі

: Саналы күреске шығу, ескі өмірдің күйреуі. 



 

Оқиғаның аяқталуы

: Тәңірбергеннің шөл далада жалғыз қалуы, Еламанның 

жар сүйіп, бақыт табуы, жаңа өмір. 



 

Идеясы

: тумысынан төзімді, қайсар жанның күрескерлік рухын жырлау 

арқылы тұтас халық өмірін суреттеу.