211
кісіңнің кім екеніне көзі жетпесе –
адам аласы – ішінде, жылқы аласы
– сыртында;
Отбасылық өмірдің берекесі
– атың жақсы болса – бір
бақыт, қатының жақсы болса – мың бақыт; Атың жақсы болса – бұл
дүниенің пырағы, əйелің жақсы болса – үй-ішіңнің шырағы;
Ал
жігіттің
де жігіті бар – азаматы бір бөлек, жүйріктің де //жылқының да //
жылқысы бар// жүйрігі бар – қазанаты бір бөлек
жігіт тек азамат де-
ген атқа лайық болсын дегені. Туыстар татулығы –
ағайын тату болса
, ат көп, абысын тату болса ас көп
; Əйелдің толықтығы –
бес биенің
сабасындай
; Мұндай мысалдардың көптігі тілдік деректер арқылы
қазақ мəдениеті мен құндылықтар аясының тақырыптық, семантикалық
өрістерінің жан-жақты əрі мазмұнды екендігін айғақтайды.
Қазақ тілінде ұйытқы сөз, тек АТ компонентімен жасалған мақал-
мəтелдердің статистикасы санауды қажет ететін тіл байлығы. Мыса-
лы, тек ат лексемасына қатысты ұғымдардың өзі тура жəне ауыспалы
мағынасымен қоса жүзден астам.
Ауылы аралас, қойы қоралас, төскейде малы, төсекте басы бірге
қырғыз бен қазақтың жылқы малына қатысты фразеологизмдер, мақал-
мəтелдері кейбір лексикалық, фонетикалық өзгешеліктер болмаса,
мазмұны жағынан жақын, ұқсас. Ер жету, жігіт болы мағынасында
Достарыңызбен бөлісу: