Эмбриология грек тілінен



Pdf көрінісі
бет3/43
Дата08.02.2022
өлшемі3,77 Mb.
#118501
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   43
Байланысты:
9563189c-9b13-4d2a-8e26-3c5015dc3461

Аналық жыныс жасушалары
Аналык, жыныс жасушалары
немесе 
овоциттер
(лат. тілінен 
ovum
— 
жұмыртка), сперматозоидтарға карағанда, анағүрлым аз мөлшерде дамиды. 
Әйелде жыныстык цикл барысында (24—28 күн) бір аналык жыныс жасушасы 
жетіледі. Сонымен, үрпак өндіретін кезеңде шамамен 400 аналык жыныс жа­
сушасы пайда болады.
Аналык жыныс безінен овоциттің шығуы овуляция деп аталады (20 та- 
рауды караңыз). Аналык жыныс безінен шыккан овоцит фолликулярлык 
жасушалардың тәжімен коршалған, олардыц саны 3—4 мыцға жетеді. Аналык 
жыныс жасушасының пішіні шар тәрізді, спермияға карағанда цитоплазма 
мөлшері көп, өз бетімен козғалуға кабілеті жоқ.
Жыныс жасушаларынын жіктелуі цитоплазмадағы ұрыктың коректенуіне 
колданылатын, нәруызды-липидтік косындылар болып табылатын, 
сары-
уыздьің
(lecithos
) болуына, мөлшеріне және орналасуына негізделеді. Жыныс 
жасушаларының 
сары уызы жоқ
(алецитальды), 
сарыуызы аз
(олиголециталь- 
ды), 
сарыуызы орташа
(мезолецитальды), 
сарыуызы көп
(полилецитальды) 
түрлерін ажыратады. Сарыуызы аз жыныс жасушалары біріншілік (бас сүйегі 
жоктарда, мысалы ланцетникте) және екіншілік (сүткоректілерде және адам- 
дарда) деп бөлінеді.
Сарыуызы аз жыныс жасушаларында сарыуыз косындылары (түйіршік- 
тер, табақшалар) біркелкі орналасады, сондыктан олар 
изолецитальды
(грек 
тілінде 
isos
— тең) деп аталады. Адамда жыныс жасушасы 
екіншілік изолеци-


21.1. Прогенез
755
2 1 . 2 - с у р е т . Қалыпты ж ағд айдағы а д а м эякуляты ны ң ж асуш ал ы қ құрамы : I —
аталы қ ж ы н ы с ж асуш алары : А — ж етілген (Л .Ф . Курило ж әне т.б. бойы нш а); 
Б — ж етілм еген; II — со м а л ы қ ж асуш алар. 1 , 2 — типтік с п е р м а т о з о и д (1 — а н ­
ф а с, 2 — проф иль); 3 - 1 2 — атипиялы қ сп е р м а т о з о и д т а р д ы ң жиі ке зд е се тін
түрлері; 3 — үлкен басты ; 4 — кіші басты ; 5 — б асы созы лы ңқы ; 6 - 7 — б а сы н ы ң
п іш ін ін ің ж ән е а к р о со м а н ы ң аном алиялары ; 8 - 9 — қы лш аны ң а н о м ал и ясы ; 10 —
екі қы лш алы с п е р м а то з о и д ; 11 — б астар ы біріккен (екі б а сты сп е р м а то з о и д ); 
12 — с п е р м а т о з о и д т ы ң м о й н ы н ы ң ан ом алиясы ; 1 3 -1 8 — ж етіл м е ген аталы қ ж ы ­
н ы с ж асуш ал ары ; 1 3 -1 5 — м е й о з д ы ң 1-ші бөлінуінің п р о ф а за сы н д а ғы б ірінш ілік 
с п е р м а т о ц и т те р — с ә й к е с пролептотена, пахитена, дип лотена; 16 — м е й о з д ы ң
м е т а ф а з а с ы н д а ғы бірінш ілік сп ер м атоц и т; 17 — типтік сп е р м а т и д а л а р (а — ерте; 
б
— кеш); 18 — атипиялы қ екі ядролы сп е р м а ти д а ; 19 — эп и те ли й л ік ж асуш алар; 
2 0 - 2 2 — л е й ко ц и тте р


7 5 6
21-Тарау. Адам эмбриологиясының негіздері
тальды
(баска сүткоректі жануарлардағы сиякты) сарыуыз түйіршіктерінін 
мөлшері аз, азды-көпті біркелкі орналаскан.
Адамда жыныс жасушасында сарыуыз мөлшерінің аз болуы ұрықтың ана 
организмінде дамуына байланысты.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   43




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет