Абай қҰнанбайұлының 175 жылдығына арналған «гуманитарлық ЖӘне қОҒамдық Ғылымдар: жетістіктер және мүмкіндіктер»

127 
тұлғаныңоқу үдерісінде жан
-
жақты дара қабілетін ашуға ықпал етеді. Екінщіден,
әртүрлі 
тәрбие жұмысының түрімен айналысу жеке әлеуметтік тәжірибесін жандандырып, 
жетілдіреді, оның азамат құндылықтарына негізделген білімдерін байытып, қажетті 
практикалық іскерлігі мен дағдысын қалыптастырады.Үшіншіден, қазақ әдебиетіне 
қызығушылығының дамуына, оған белсенді қытысуға деген құлшынысын тәрбиелеуде 
нәтижелі ықпал етеді. Зерттеу барысында қол жеткізген нәтижелер төмендегідей 
қорытындылар 
жасауға мүмкіндік берді: 
1.Абай шығармаларының философиялық, әлеуметтік, психологиялық, педагогикалық
мәні, түсініктерді жүйеге келтіру, жан
-
жақты анықтап, мән
-
мағынасына терең бойлап, бұл 
түсінікті одан әрі дамыта түсуге, теориялық негіздерін айқындауға негіз болды. 
2. Білім беру үдерісінде және оқу үдерісінен тыс жұмыстардың өзара байланысының 
сақталуы, бос уақытын үйлесімді пайдалануы; зерттеушілік, шығармашылық іс
-
әрекеттерін, танымдық әрекетін ұйымдастыру түрлерін, құралдарын жэне әдістерін 
жетілдіруге мүмкіндік береді. 
3. Ұлы ақынның қарасөздері, табиғат, қоршаған ортаға қарым қатынасты жетілдіру, 
адамның бойынндағы қасиеттерін құбылыспен теңестіре суреттеуі негізінде дүниетаным 
қалыптастыру
эмоционалдық
-
мотивациялық, мазмұндық
-
когнитивтік, іс
-
әрекеттік үдерісті 
қалыптастырудың жетекші ұстанымдары, педагогикалық шарттары мен нәтижесінен 
тұратын құрылымдық
-
мазмұндық моделінің қалыптасуын айқындайды. 
Абай шығармаларын кеңінен дәріптеу оқудан тыс жүргізілетін тәрбие сағаттары, 
апталық жұмыстарда, олимпиада ұйымдастырып насихаттау жұмыстары негізінде жүзеге 
асады.Абайдың «Он жетінші сөзі» қайрат, ақыл, жүрек, ғылымға арналады. Алдыңғы 
үшеуі адам үшін өздерінің атқаратын жұмыстарын айта келіп, әр қайсысы өзін бірінші 
орынға қойып таласады да, ғылымға төрелікке жүгінеді. Ғылым үшеуінің де жақсылы, 
жаманды қасиеттерін дәл сипаттап, әділ сынайды. Жеке 
– 
жеке
үшеуінде де кемшілік бар. 
«.
Осы үшеуің басынды қос, оның ішінде жүрекке билет», 
- 
деп үкім шығарады. «Егер 
үшеуің ала болсаң, мен жүректі жақтаймын», 
- 
дейді оларға ғылым. Демек, Абай жүректі, 
яғни адам 
– 
адамды сүю, адам үшін қызмет етуді бірінші орынға қояды. Бірақ ғылым 
бойынша да, Абайша да ең идеал нәрсе 
– 
осы үшеуінің бірлігі. «Осы үшеуі (ақыл, қайрат, 
жүрек ) бір кісіде менің айтқанымдай табылса, табанының топырағын көзге сүртерлік 
қасиетті адам сол», 
- 
дейді.«Алтыншы», «Сегізінші», «Он бірінші» сөздері жоғарғы ілім 
- 
білімге ұмтылуға бөгет жасайтын надандық, мақтаншақтық мінездерді шенеуге арналады. 
«Бірлік, тірлік» деген сөз ұғымдарының мәнін аша келіп, «Алтыншы сөзінде» Абай: 
«Бірлік 
- 
ақылға бірлік, малға бірлік емес», 
- 
десе, сол әңгімесінің екінші жерінде: «Ырыс 
- 
алды тірлік» дейді.
Қорытындылай
келе, біз ұлы ақынымыз Абай Құнанбайұлының 
дәуірінде айтып кеткен нақыл сөздерінің әлі күнге дейін өз өмірімізге қажеттілігін 
ұғындық. Оның адамгершілікке баулыған, тәрбиеге негізделген қара сөздері арқылы 
рухани азық алдық, адамдық сипатта бой түзеуге тырыстық. Демек, бұл ақынның 
халықпен бірге жасағандығы. Ақын мұрасы 
– 
халықтың сарқылмас асыл қазынасы. 
Әрқазақтатәлімаларғибраттысөздеркөпболғай.

жүктеу/скачать 3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: