Келесі түйінді сөздер мен ұғымдардың мағынасын ашыңыз:
адам қан топтары, қан топтарының тұқым қуалауы, адам қанының
резусы, донор, рецепиент.
231
Бақылау сұрақтары:
1. Адам қан топтарының тұқым қуалауын кім ашты?
2. Адам қан топтарының тұқым қуалауы қашан ашылды?
3. Қан топтарын қандай ген бақылайды?
4. Қан қандай резустары бар?
5. Қан топтарының тұқым қуалауын білудің тəжірибелік маңызы неде?
Тест сұрақтары
1. Балаларының қанының топтары I, ІІ, ІІІ жəне ІV, ата-ананың
генотиптері қандай?
А) АО х ВО
В) ВВ х ВО
С) АВ х АВ
D) АО х АВ
Е) АВ х ОО
2. Балаларының қанының топтары ІІ, ІІІ жəне ІV, ата-ананың
генотиптері қандай?
А) АО х АА
В) ВВ х ВО
С) АВ х АВ
D) АО х АВ
Е) АВ х ОО
3. Отбасында үш баланың қанының топтары ІІ, ІІІ жəне ІV, ата-
ананың генотиптері қандай?
А) АВ х АВ
В) 00 х ВО
С) ОО х ВВ
D) АА х АО
Е) АВ х ОО
4. Отбасында ата-аналарының қан топтары ІІІ, олардан бір
жұмыртқалы екі ұл жəне екі жұмыртқалы егіз қыз дүниеге келген,
егіздердің осы белгі бойынша генотипі қандай?
А) АО х ВО
В) АА х ВВ
С) ВВ х ВВ
D) ВВ х ВО
Е) АО х АА
5. Егер ата-анасының қан топтары ІІ жəне ІV болса, олардан ІІІ топты
бала туатындығының ықтималдығы қандай?
А)
25%
232
В)
50%
С)
75%
D)
100%
Е)
12,5%
6. Егер ата-анасының қан топтары ІІІ жəне ІІ болса, олардан ІV топты
бала туатындығының ықтималдығы қандай?
А)
25%
В)
50%
С)
75%
D)
100%
Е)
12,5%
7. Шешесі жəне əкесінің резусы оң (Rh
+
) осы отбасында резусы теріс
(rh
-
) бала туса, ата-анасының генотиптері қандай болады?
А)
Rh
+
Rh
+
х Rh
+
Rh
+
В)
Rh
+
rh
-
х Rh
+
Rh
+
С)
rh
-
Rh
+
х Rh
+
Rh
+
D)
Rh
+
rh
- х
Rh
+
rh
-
Е)
Rh
+
h
-
х rh
-
rh
-
8.
Егер шешесінің Rh
+
, əкесінің rh
-
болса, олардан туатын балалардың
Rh
қандай болады?
А)
Rh
+
В)
rh
-
С)
h
+
D)
Rh
Е)
R
9. Егер шешесінің Rh
+
, əкесінің rh
-
болса, олардың екі баласы бар,
сонда ата-анасының, балаларының генотиптері қандай болады?
А)
Rh
+
Rh
+
, rh
-
rh
-
, Rh
+
rh
-
В)
rh
-
rh
-
С)
Rh
+
rh
-
D)
rh
-
Rh
+
Е)
Rh
+
rh
-
+ rh
-
rh
-
10. АВО қан топтарының жүйесін 1900 жылы кім ашқан?
А)
Ландштейнер
В)
Бренштейн
С) Ван Дунгерн
D)
Гришфельд
E) Ван Дунгерн жəне Гришфельд
11. 1911 жылы қан топтарының тұқым қуалайтынын кім нақтылай түсті?
А)
Ландштейнер
233
В)
Бренштейн
С) Ван Дунгерн
D)
Гришфельд
E) Ван Дунгерн жəне Гришфельд
12. Кім 1924 жылы АВО қан топтарының жүйесі адамдағы бір локуста
орналасқан көптеген аллелдер арқылы бақыланатынын анықтады?
А)
Ландштейнер
В)
Бренштейн
С) Ван Дунгерн
D)
Гришфельд
E) Ван Дунгерн жəне Гришфельд
13. 1900 жылғы зерттеулері арқылы адам қанының эритроциттерінде
аглютиногендер, яғни «желімдеуші» деп аталатын заттар болаты-
нын анықтаған ғалымдар кімдер?
А) Ван Дунгерн жəне Гришфельд
В) Ландштейнер мен Янский
С) Ландштейнер мен Бренштейн
D) Гришфельд пен Янский
E)
Г.Мендель
14. Адам қанының резусы оң (RҺ+) қасиетін доминантты ген басқарса,
ал резусы теріс (rһ -) белгіні рецессивті ген анықтайды. Бұл
белгілер Мендель заңдарына сəйкес тұқым қуалайды. Резусы теріс
қанды резусы оң адамға ешқашан құюға болмайды. Бұл құбылысты
1939 жылы қандай ғалымдар ашқан?
А) Ван Дунгерн жəне Гришфельд
В) Винер, Левии жəне Ландштейнер
С) Ван Дунгерн жəне Гришфельд
D) Ландштейнер мен Янский
E) Гришфельд пен Янский
15. Қанның тығыздығы қандай?
А) 1,050 -1,060
В)
1,090
С) 1,025 -1,034
D)
1,050
E)
1,5
16. Қан эритроциттерінің тығыздығы қандай?
А) 1,050 -1,060
В)
1,090
С) 1,025 -1,034
D)
1,050
E)
1,5
16–1156
|