Оқуға ҧсынылатын кітаптар

273 
Қорытынды
Жоғары оқу орнында оқытылатын қай пән болсын, 
олардың білім мен дағды, тәрбие беруде ӛзіндік орны бар. 
Солардың ішінде балалар әдебиеті пәнінің маңызы ерекше. 
Балалар әдебиеті пәні ең алдымен, филология 
факультетінде жүретін арнаулы пәндермен ӛте тығыз 
байланысты. Әсіресе, халық ауыз әдебиеті, хандық дәуір 
әдебиеті, XIX ғасыр әдебиеті, XX ғасыр әдебиеті, қазіргі 
қазақ әдебиеті пәндерімен, тіпті әдебиетті оқыту әдістемесі 
пәнімен де тығыз байланысын атап ӛткен жӛн. Әдебиет 
балалардың рухани дүниесін байытады, туған жерін, елін, 
жалпы адамзатты құрметтеу сезімдерін тәрбиелейді. Соның 
ішінде балалар әдебиетінің де мақсаты - балаларға 
эстетикалық тәрбие беру, оларды халық даналығымен, 
халық ӛсиеттерімен таныстыру, сол арқылы адамгершілікке, 
имандылыққа, парасаттылыққа т.б. тәрбиелеу. Халық 
даналығы халық ауыз әдебиетінде. Ал халық ауыз әдебиеті - 
балалар әдебиетінің негізі. Сондықтан, қазақ балалар 
әдебиетінің даму кезеңдері дегенімізде, бірінші кезекте 
балалар фольклоры тұрады. Елдікке, ерлікке үндейтін, 
әділдікке шақыратын жыраулар поэзиясынан балалар 
әдебиетін 
тыс 
қалдыруға 
болмайды. 
Махамбеттің 
патриоттық жырларынсыз, Абайдың ғибраттық ой-
толғамдарынсыз балалар әдебиетін кӛзге елестету қиын. 
Балалар 
әдебиетінің 
атасы 
Ыбырай 
Алтынсарин 
шығармалары - балалар әдебиетінің күретамыры. 
Балалар әдебиеті пәні XX ғасырда профессионалдық 
деңгейге жеткен қазақ балалар әдебиеті шығармаларын 
халық ауыз әдебиеті, жыраулар поэзиясы, Махамбет, Абай, 
Ыбырай дәстүрлерімен жалғастықта танытуды мұрат 
тұтады. 
Әдебиет ӛнер пәні болып саналатындықтан, балалар 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У

274 
әдебиеті бейнелеу ӛнері, музыка пәндерімен ерекше 
гармониялық үндестікте ӛтуі тиіс. Тарих пәні де балалар 
әдебиетіне туыстас пән саналады. Ӛйткені балалар 
әдебиетінің даму кезеңдері осы туыстықты жақсы 
аңғартады. Асан қайғы, Бұқар жырау, Махамбет 
шығармашылығы жайындағы мәлімет олар ӛмір сүрген 
тарихи кезең сипаттамасымен қоса беріледі. Қай суреткер 
болсын, ӛз заманының келбетін кескіндейді. Оның 
шығармасы - ӛз заманының айнасы. Демек, балалар 
әдебиеті пәнін студенттерге меңгертудің де жауапкершілік 
жүгі үлкен. 
Балалар әдебиеті пәнін оқып-үйренуде оның ӛзге 
факультеттерде жүргізілетін гумманитарлық, эстетикалық 
циклдағы пәндермен сабақтастығы ескерілуі қажет. 
Мәселен, 
педагогика 
факультетіндегі 
педагогика, 
этнопедагогика, психология салаларына катысты пәндер 
мазмұны ескеріле оқытылғанда студенттерге пайдасы 
анағұрлым зор, берері нәтижелі, түбегейлі болар еді. Осы 
мақсатта 
Ә.Табылдиевтің, 
С.Қалиевтің 
қазақ 
этнопедагогикасына, оның теориялық негіздері мен 
тарихына арналған еңбектері пайдаланылды. Бірақ балалар 
әдебиеті мен этнопедагогика пәндері екеуі бір емес. 
Оқулықта 
ауыз 
әдебиеті 
мен 
жазба 
әдебиеті 
туындыларының балаларға арналған түрлері тақырыптық, 
идеялық, кӛркемдік, жанрлық ерекшеліктері, танымдық 
және тәрбиелік мәні тұрғысында қарастырылады, балалар 
ақын-жазушыларының шығармашылығы жайында мағұлмат 
беріледі, қазақ балалар әдебиеті тарихы зерделенеді. 
Балалар әдебиеті пәнінің міндеті - ӛзіндік эстетикалық 
кӛзқарасы бар, ойлы, ізденімпаз маманды дайындауында. 
Жалпы әдебиет пәні - терең ойлаудың және жан-жақты 
ойлантудың 
пәні. 
Оқулық 
тараулары 
соңындағы 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У

275 
тапсырмалар әдебиет пәнінің осы сипаттары ескеріле 
отырып құрастырылды.Тапсырмалар студенттерге кӛркем 
туынды туралы оқулық авторы, не ғалымдар пікірін 
қайталауды, не соны қаз - қалпында мазмұндатуды мақсат 
етпейді. Ең бастысы, оқыту процесінде ұсынылатын кӛркем 
туынды туралы студент ой-пікіріне ерекше кӛңіл бӛлінгені 
жӛн. Ол үшін кӛркем шығарма оқылуы керек. Осы мақсатта 
тарау соңында сұрақтар мен тапсырмалармен қоса оқуға 
кітаптар да ұсынылады. Кітаптар денін кӛркем шығарма, 
естеліктер, хаттар, мақала, очерк жинақтары құрайды. 
Егер оқулық студенттер үшін қажетті, пән мүғалімдері 
мен оқытушылар үшін кӛмекші, жалпы кӛпшілік қауым 
үшін пайдалы болатын болса, онда балалар әдебиеті пәні 
мақсат-міндеттерінің орындалғаны деп білеміз. 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У

276 
Әдебиеттер 
1. «Абай» энциклопедиясы. - Алматы: Атамұра, 1995.
2. Ахметов Ш. Қазақ балалар әдебиеті тарихының
очеркі. -Алматы: Мектеп, 1965.
3. Ахметов Ш. Қазақ совет балалар әдебиеті. -Алматы:
Мектеп, 1976.
4. Әбдиманұлы Ӛ. XX ғасыр бас кезіндегі қазақ
әдебиеті. -Алматы: Қазақ университеті, 2002.
5. Әдебиеттанудың
ӛзекті 
мәселелері. 
-Алматы: 
Комплекс, 2002.
6. Әуезов М. Зерттеулер, мақалалар. 18 том. - Алматы:
Жазушы, 1985.
7. Әуезов М. Абай Құнанбаев. -Алматы: Санат, 1995.
8. Әуезов М. Әдебиет тарихы. -Алматы, 1991.
9. Байтұрсынов А. Ақ жол. -Алматы: Жалын, 1991.
10. Бұлқышев Б. Заман біздікі. -Алматы: Жалын, 1984.
11. Бӛпежанова Ә. Ӛрнектер. -Алматы: Жазушы, 1991.
12. Ғабдуллин 
М. Қазақ халық ауыз әдебиеті.-
Алматы:Мектеп, 1974.
13. Детская литература. – Москва: Высшая школа, 2004.
14. Елеукенов Ш. Мағжан Жұмабаев. –Алматы: Рауан,
1991. 
15. Ергӛбек Қ. Ӛтебай Тұрманжанов. –Алматы: Рауан,
1992. 
16. Ергӛбек Қ. Арыстар мен ағыстар. 1, 2 кітап. -
Алматы: Ӛркениет, 2003.
17. Ерубаев С. Мәңгілік ӛмір. -Алматы: Жазушы, 1994.
18. Жұмабердіқызы Г. Алаштың бір ардағы.- Алматы:
Рауан, 1998.
19. Жұмалиев Қ. Егеулі найза. -Алматы: Арыс, 2003.
20. Жұмалиев Қ. ХУШ-ХІХ-ғасырдағы қазақ әдебиеті. -
Алматы: Мектеп, 1967.
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У

277 
21.
Қазақ әдебиетінің кейбір мәселелері. -Алматы: Қаз 
мемкӛркемәдеббас, 1957. 
22.
Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы. 1-кітап. -
Алматы:Қазақ университеті, 2001. 
23.
Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы. 2-кітап. – 
Алматы: Қазақ университеті, 2002. 
24.
Қазақ совет балалар жазушылары. -Алматы:Жалын,
1987. 
25.
Қазыбеков Н. Ой таразысы. –Алматы: Жазушы, 1991.
26.
Қайырбеков Ғ. Бір кеменің үстінде. –Алматы: 
Жазушы, 1981. 
27.
Қалижанұлы 
У. 
Қазақ 
әдебиетіндегі 
діни-
ағартушылық ағым. -Алматы:Білім, 1998. 
28.
Қалиев С, Молдабеков Ж., Иманбекова Б. 
Этнопедагогика. - Астана: Фолиант, 2007. 
29.
Қалиұлы С. Қазақ этнопедагогикасының теориялық 
негіздері мен тарихы. – Алматы: Білім, 2003. 
30.
Қанафияұлы Н. Шоқан - әдебиетші, публицист. - 
Алматы: Қазақстан, 1998. 
31.
Қасқабасов С. Қазақ халық прозасы. -Алматы, 1984. 
32.
Қирабаев С. Шындық және шығарма. -Алматы: 
Жалын, 1981. 
33.
Қирабаев С. Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті. -
Алматы: Білім, 1998. 
34.
Қирабаев С. Кӛп томдық шығармалар жинағы. 1-том. 
-Алматы: Қазығұрт, 2007. 
35.
Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. -Алматы: 
Санат, 1994. 
36.
Мәмесейіт Т. Дидар: әдеби сын. – Астана: Елорда, 
2005. 
37.
Минералова 
И.Г. 
Детская 
литература. 
–
Москва:Владос, 2002. 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У

278 
38.
Мырзалиев Қ. Сӛз сиқыры. -Алматы:Жазушы, 1982. 
39.
Нұрғали Р. Қазақ әдебиетінің алтын ғасыры. - 
Алматы: Күлтегін, 2002. 
40.
Нұрқатов А. Мұхтар Әуезов творчествосы. -Алматы: 
Жазушы, 1965. 
41.
Ордалиев С. Қазақ драматургиясының очеркі. -
Алматы: Қазақ ССР Ғылым Академиясының 
баспасы, 1964. 
42.
Русская литература для детей. -Москва: Академия, 
1998. 
43.
Сӛзстан. 4 кітап. - Алматы: Жалын, 1983. 
44.
Сүйіншәлиев X. XIX ғасырлардағы қазақ әдебиеті. -
Алматы: Мектеп, 1986. 
45.
Табылдиев Ә. Қазақ этнопедагогикасы. -Алматы: 
Санат, 2001. 
46.
Уахатов Б. Қазақтың халық ӛлеңдері. –Алматы: 
Ғылым, 1974. 
47.
Ыбыраев Ш. Эпос әлемі. –Алматы: Ғылым, 1993. 
48.
Ыбырайым Б. Ой мен сӛз. – Алматы: Жазушы, 1985.
49.
Ыбырайым Б. Сырлы әлем. –Алматы: Жазушы, 1997. 
50.
Ісләмжанұлы К. Рухани уыз. - Алматы: Ана тілі, 
1995. 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У

279 
МАЗМҰНЫ 
Алғысӛз 
........................................................................................3 

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: