Бетті єзірлеген
Мнауара
ЌАБДРАХМЕТОВА
Д¦РЫСЫ ЌАЙСЫ?
С¤З МАЃЫНАСЫ
кетпей, к‰н ќабаѓын єлі толыќ
аша ќоймаѓан, шаруа баќќан
елдіњ єуре-сарсањѓа т‰сетін
беймаза шаѓы, яѓни кμктемніњ
єдеттегіден кешігіп тууы.
"Кμктемгі єрекет – к‰здегі
берекет", "Кμктемніњ бір к‰ні
жылѓа азыќ" демекші, ерте
кμктемнен ќамданѓан шаруа ада-
мыныњ кейін к‰здегі жиын-терім-
де молшылыќќа кенелері аныќ.
С¤З Т¤РКІНІ
"Рабат" сμзі
ќайдан шыќќан?
–
Ќалада "Рабат" мейрамханасы,
"Абат" д‰кені бар. Осы "абат",
"рабат" сμздерініњ маѓынасы ќандай?
– Ќазаќ тілініњ т‰сіндірме сμздігіне с‰йенсек,
"абат" сμзі "бай", "берекелі" деген маѓынаны
білдіреді. Мысалы, "Б±л к‰нде елім азат, жерім
абат..." деген μлењ жолын алайыќ. Ал "рабат" сμзі
"ќаланыњ шетіндегі ќосымша елді мекен" деген
маѓынаны білдіретін кμне сμз. Негізі, "рабат" араб
тілінен енген сμз, "ќала", "бекет" деген маѓынада.
Кμптеген тарихшы ѓалымдардыњ айтары осыѓан
саяды. Біздіњ μлкемізде алдымен к‰шейтілген
бекініс ретінде іргесі ќаланѓан рабаттар бірте-бірте
сауадагерлер тоќтайтын бекеттерге айналѓан.
Ѓалымдардыњ пайымдауынша, орта ѓасырлыќ Азия
елдеріндегі ќалалардыњ ќ±рылымы: шахристан,
рабат болып бμлінген. Ќаланыњ орталыѓын шахрис-
тан, ќаланыњ орталыѓына жаќын орналасќан, біраќ,
ќамал сыртындаѓы саудагерлер, ќолμнерші ±ста-
лар т±ратын ауданды рабат деп атаѓан. Рабатта ке-
руенсарайлар, базарлар кμп болѓан. Рабат міндетті
т‰рде ќаланыњ ішінде емес, μз алдына жеке елді
мекен, жол бойына салынѓан бекінісі мыќты керу-
ен сарай болѓан. Мєселен, Марокконыњ астанасы
жєне Мальтадаѓы бір ќаланыњ аты Рабат. Иранда
тарихи керуенсарайлардыњ кμбі Рабат деген атауѓа
ие. Ќазаќстанныњ оњт‰стігінде де осы атау жиі кез-
деседі. Оќырмандарымызѓа т‰сініксіз кμрінген "Ра-
бат" атауыныњ мєн-маѓынасы осындай.
Достарыңызбен бөлісу: |
