Сатыбалдиева А.Д., Мұстафаев Ж.С., Қозыкеева Ә.Т. ӨСЕК ӨЗЕНІНІҢ СУЖИНАУ АЛАБЫНЫҢ ТАБИҒИ-КЛИМАТТЫҚ ҚОРЫН БАҒАЛАУ
Аңдатпа «Қазгидромет» РМӨ-нің тқрақты бақалау желісінің, яғни Өсек өзенінің сужинау алабына
орналасқан алты метеорологиялық бекеттің көпжылдық ақпараттық-талдау мәліметтерінің
негізінде, табиғи жүйенің экологиялық және биологиялық өнімділігін сипатайтын интегралдық
сынақтық көрсеткіштерді пайдалану арқылы табиғи-климаттық және қуаттық қорлары анықталған
және оның аймақтық ерекшеліктерін анықтау үшін табиғи ландшафттардың жылу және ылғалмен
қамтамасыз етілу дәрежесін бағаланған. Өсек өзенінің сужинау алабының әлеуеттік қорын анықтау
үшін, маңызды көрсеткішьтер есебінде климаттықкөрсеткіштер пайдаланылған, яғни ауа
температурасының белсенді жиынтығы (
C o t ,
), атмосффералық жауын-шашын (
с О , мм),
фотосинтетикалық белсенді радиация (
R , кДж/см
2
) және булану (
о Е , мм), ал жылу және ылғалмен
қамтамасыз етілу дәрежесі табиғи ылғалдану көсеткішімен (
o E c O y K /
), құрғақшылық
белгісімен (
c LO R R /
, мұнда
L – буланудың пайда болуына қажетті меншікті жылу, оны тұрақты
өлшемдік көрсеткіш ретінде 2,5 –ке тең деп қабылданған), гидротермикалық көрсеткіш (
t с О ГТК /
10
) және биоклиматтық өнімділік (
)
1000
/
(
t у К БКП ).
Кілт сөздер: климат, табиғат, қорлар, экология, биология, әлеуетік, өзен, алабы, орта,
ландшафт, сужинау, жүйе.
