Микроэкономика
жүктеу/скачать 3,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Koshebaeva (1)
| 5 ӚНДІРІС ТЕОРИЯСЫ
5.1 Ӛндіріс, технология факторлары. Ӛндірістік функция Ӛндіріс - ресурстарды игіліктерге қайта түрлендіру процесі. Кез келген ӛндіріс, яғни ӛндіріс факторларының нысандарын қабылдайтын әр түрлі ресурстарды пайдаланумен байланысты болады. Ӛндіріс факторлары мынадай топтарға бӛлінеді: 1) еңбек тартылған жұмыс күшінің жиынтығы ретінде; 2) ӛндіріс қаражатының барлық кешенінің материалдық нысанын кӛрсететін капитал; 3) жер табиғи жағдайлар кешені ретінде; 4) ӛндірісті ұйымдастыру жӛніндегі қызмет ретінде түсіндірелетін кәсіпкерлік қабілеттілік. Тауарларды және кӛрсетілетін қызметтерді ӛндіру процесі ӛндіріс факторларының жинағы ретінде, сондай-ақ олардың арасындағы ара қатынаспен сипатталады, ол технология нысанында беріледі. Технология - бұл ӛндіріс факторларының белгілі бір орнықты комбинациясы. Кез келген экономикалық жүйеде тауарларды және кӛрсетілетін қызметтерді ӛндіру кәсіпорындардың кӛптігімен жүзеге асырылады. Ресурстар шығындарының құрылымы және ӛнімдердің максимум мүмкін шығарылуларының арасындағы технологиялық тәуелсіздік ӛндірістік функциялардың кӛмегімен беріледі. Басқаша айтқанда, ӛндірістік функция ӛндірістің пайдаланылған факторларының саны және бұл реттегі ӛнімдердің максимум шығаруларының арасындағы тәуелділікті кӛрсетеді. Ол ӛндірістің техникалық тиімді тәсілдерінің кӛптігін сипаттайды. Ӛндірістік функция барынша жалпы мына түрде болады: , мұнда - шығару кӛлемі; - капитал (жабдық); - еңбек; - шикізат, материалдар; 51 - технология; - кәсіпкерлік қабілеттілік. Фирма ықшамдау мақсатында бір тауарды ӛндіреді және екі ресурсты пайдаланады деп санайық: еңбек ( ) және капитал ( ), онда фирманың экономикалық қызметі ӛндірістік функциямен сипатталуы мүмкін: , мұнда - ӛнімдерді шығарудың максимум мүмкін кӛлемі; - еңбек мӛлшері; - капитал мӛлшері. Барынша қарапайымы Кобба-Дугластың ӛндірістік функциясының екі факторлы моделі болып табылады, соның кӛмегімен еңбек және капиталдың ӛзара байланысы ашылады. , мұнда - ӛндіріс масштабының ӛнімдерді шығаруға деген әсерін бейнелейтін коэффициент; - капитал және еңбек; – капитал шығындары бойынша ӛндірістік икемділік кӛлемініңкоэффициенті; – еңбек шығындары бойынша ӛндірістік икемділік кӛлемінің коэффициенті. Икемділік коэффициенттерін талдау негізінде Кобба-Дуглас функциясында ӛндірістік функциялардың тӛмендегі түрлерін атап кӛрсетуге болады: 1) болғанда пропорционал ӛсетін; 2) болғанда пропорционал емес ӛсетін; 3) болғанда кемімелі. |