53
5.2-cypет - Изокванта картасы
Изоквантаны зерттеу кезінде басқа фактордың ӛзгерісін
тудырған ӛндірістің бір факторы кӛлемінің ӛзгерісін –
-
технологиялық ауыстырудың шекті нормасын атап кӛрсетеді.
Басқаша
айтқанда, технологиялық ауыстырудың шекті нормасы
шығарудың бірдей кӛлемін камтамасыз ету кезінде еңбектің әрбір
бірлігін ауыстыра алатын капитал шамасын кӛрсетеді (5.3-сурет).
мұнда
қалғанды пайдалану ӛзгерісі;
еңбекті пайдалану ӛзгерісі.
5.3-сурет – Еңбекті капиталмен технологиялық ауыстырудың
шекті нормасының ӛзгерісі
54
Осылайша, еңбек шығындарының ұлғаюмен, капитал
шығындары
азаятын болады, ал бұл ӛз кезегінде
еңбектің
шекті ӛнімділігі азаятынын және
капиталдың шекті
ӛнімділігі кӛбейетінін білдіреді. Онда формула мына түрде
болады:
Изоквантаның
маңызды ерекшелігі, олардың кӛмегімен
пайданы
барынша
кӛбейту
жағдайын
анықтау
болып
болатындығын, бірақ ең алдымен ӛндіріс шығындарын барынша
азайту ережесін қарастыру қажеттігін атап ӛту керек.
Erep
болса, онда капитал және еңбек абсолют
ӛзара ауыстырымдылықпен сипатталады.
Erep
немесе
болса, онда ӛндіріс
факторлары абсолют ӛзара ауыстырымдылықпен сипатталады.
Erep
болса, онда ӛндіруші еңбек капиталын
жоғары бағалайды.
Erep
болса, онда тұтынушы капитал еңбегін
жоғары бағалайды.
Факторларды
ауыстыру
мүмкіндіктері
технология
ерекшеліктерімен қайта анықталған.
MRTS мәндерінен болатын
тәуелсіздікте ӛндірістік функциялардың бірнеше түрлерін атап
кӛрсетуге болады (5.4-сурет). Факторлардың идеал ӛзара
ауыстырымдылық жағдайында, олардың біреуі басқалармен
толықтай ауысқанда, яғни
ӛндіріс
бір фактордың
кӛмегімен жүзеге асырылуы мүмкін және ол изоквантаның
барлық
нүктелерінде
тұрақты
болады.
Ӛндіріс
үшін
факторлардың бекітілген пропорцияларымен бір факторды басқа
факторға ауыстыру
мүмкін емес.
Кобба-Дугластың
ӛндірістік функциясы
үшін және ауыстыру дәрежесінде изоквантаның бойында қозғалу
шамасы бойынша кемімеліні сипаттайды. Ауыстырудың тұрақты
икемділігі бар ӛндірістік функциялар үшін -
функциясы.
55
5.4-сурет - Ӛндірістік функциялар типтері
Достарыңызбен бөлісу: