Ұлы дала тұЛҒалары қҰдайберген



Pdf көрінісі
бет72/269
Дата25.04.2022
өлшемі3,08 Mb.
#140773
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   269
Байланысты:
Жұбанов Қ.

отыр, тұр, жүр, 
жатыр
деген төрт етістік күллі өзге етістіктерден үш түрлі морфологиялық 
қасиетімен ерекшеленеді дейді алғашқы зерттеуші Қ.Жұбанов. Бірі – 
олардың жіктік жалғауларын тікелей қабылдай алатындығы; екінші – түбір 
күйінде тұрып таза Präsеns-ті (осы шақты) білдіре алатындығы; үшінші – 
түбір күйінде тұрып Imperativ-тің (бұйрық райдың) II жағы мен Präsеns-тің III 
жағын көрсететіндігі. Оның үстіне төрт етістік әрқайсысы осы шақты 
жасағанда, соның өз аясындағы әртүрлі мағынаны білдіреді. 
Жатыр
етістігі 
іс-әрекеттің дәл сөйлеп тұрған сәтте емес, әйтеуір жалпы жүріп жатқан, ара-
арасында үзілісі де болатын түрін көрсетеді: 
Бейімбет бір үлкен роман 
жазып жатыр
(мысал Қ.Жұбановтікі – Р.Сыздық). Егер іс-әрекет сөйлеп 
тұрған сәтте орындалып жатса, қазақ тілі 
отыр
етістігін жұмсайды; ұзақ іс-
әрекет үзілістерімен жүріп жатса, қазақ 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   269




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет