2.
пайдаланушылық, соның ішінде
ойын-сауықпен байланысты;
3.
жобалаудың мәселе мен интеллектуалды қиыншылықтарды шешуі;
4.
жаттығу-жобасы.
Білім беру бағдарламасы, осы әдіс негізінде салынған жобалардың өмірлік
тапсырмалармен, шыққан топтамалармен байланысты салынған. Әр жаңа
жобаның орындалуын (баланың өзімен ойластырылған, топпен, сыныппен,
мұғалімнің қатысуынсыз немесе өз бетінше) бірнеше қызықты, қкжетті және
шынайы өмірмен байланысты тапсырмаларды шешу қажет болады.
Баланың
өз мүмкіншіліктерін басқалардың күштерімен салыстыруды үйренулері талап
етіледі. Жеміске жету үшін, оған жаңа білімді тауып және соған сүйене,
нақтылы жұмыс ұсыну қажет болады. Бір ғана емес, тұтас кешенді мәселені
шешуге мүмкіншілік беретін, оны орындауға түрлі саланың білімі болуы
талап етілсе, сол жобалау идеалды деп санаған. Өмірдегі нақтылы
тапсырмаларды шешу, бір-бірімен қарым-қатынас құрып өмірді таниды,
балалар өздеріне шынайы өмірдегідей қажетті білімі кешенді түрде алады.
Олар білімді өз бетінше алып оқиды.
Алғашқыда жобалауды педагогтар білім беру құралы ретінде тар мағанада
қолданды. Оның көмегімен білім беру үрдісінде белсенді оқыту құралы мен
оқушы ұстанымының меңгеруіне тәжірибе жасалып көрген. Сол кездегі көп
таралған жобалау түрі қалалық мектеп жағдайында орындалады, ол
жерде
жобалау мазмұны мен пәнді оқумен байланысты болған, алайда аулыдық
мектептердегі оқушылар қызығушылықтарына сүйенетін болсақ, жобалау
жүйесі табиғи жолмен шынайы өмірде енді. Жобалау өндіру түрі бола алды..
Оған жобалау әдебиеті, географиялық «саяхаттауды» жатқызамыз. Бұндай
мектептерде жұмыс істеу тәжірибесі балалардың
шынайы өмірде өздерін
оқыту бағдарламасының мақсаты негізінде көрсетеді. «На путях к новой
школе» 1929 жылы кеңес кезіңіндегі журнал американдық мұғалімдердің
жобалау әдісті тәжірибеде қолданулары жайында жазылған.
Американдық мектептерде жобалау әдісі кең түрде түсінеді. Жобалау оқу іс-
әрекетнің әдісі болып келеді. Ең негізгісі: балаларда қызығушылық пен
әуестікті тудыру, себебі мектептік жұмыстардың түрлері тірі және өмірлік
жағдайға шоғырлануы қажет.
Педагогикалық ортада «түрлі қоғамдық өмірдің өзара әрекетінің даму» (С.И.
Гессен), «белсенділіктің таралуы» (В.Х. Клипатрик) жобалауға қатысушылар
бақылауда болады. Жобалау іс-әрекетін педагогтар әлеуметтік білім беру
аумағының ішіндегі демократиялық қарым-қатынас үшін қолданған.
Дж. Дьюидің танымал «Демократия и воспитание» (1916) жұмысынан кейін,
қоршаған ортаның білім
берудегі сипаттамасын айтады, жобалау мақсатты
түрде білім берудегі әлеуметтік мазмұнның мәселе мен қоршаған өмір
сұрақтарын іздеу негізінің тәсілі ретінде дамыды. Өмір, күнделікті
динамикада болған уақытта, тұлға әлеуметтік тәжірибеге сәйкес келетін жаңа
дағдыларды алуды талап етті. С.И. Гессен, «бүкіл мектептік өмірдің негізгі
түрін тануға кіруде екі оңай қарым-қатынас, оймен алмасады,
болжам мен
шешім, адынғы тәжірибедегі сәттілікпен сәтсіздікке байланысты. Мектеп
«кіші қоршаған ортаға» ауысу». (Гессен С.И. Педагогические сочнения.-
Саранск. 2001.- с. 404).
Ресейде жобалау білім беру ойыны туылғанда, американдық педагогтардың
жетілдіруімен қатар шықты.
Достарыңызбен бөлісу: