647
жолмен қайта сіңірілуі болады.
Натрий мен судың кері сіңірілуінің төмендеуі мына
жағдайларда болуы мүмкін:
● әлдостеронның аз өндірілуінен немесе зәрайдатқы
дәрілердің әсерлерінен оның белсенділігі төмендеуінен
гормондық реттелудің бұзылуы нәтижесінде; Бұл жағдайда Nа
+
мен Н
2
О кері сіңірілуі азаюымен қатар организмде К
+
тұтылып қалады. Диурездің көбеюінен организмнің сусыздануы
дамиды.
Cонымен
қатар,
кейде
нефрон
өзекшелерінің
әлдостеронға туа біткен сезімталдығының азаюы да Nа
+
мен
Н
2
О кері сіңірілуін төмендетеді.
Судың кері сіңірілуінің азаюы
қантсыз диабет
(diabetis
incipidus) ауруы кезінде байқалады. Ол гипоталамуста
антидиурездік
гормон
немесе
вазопрессин
жеткіліксіз
өндірілуінен дамиды. Кейде тұқым қуатын гендік ақаудан
нефрон
өзекшелеріндегі
эпителий
жасушаларының
вазопрессинге сезімталдығы болмайды. Бұндай жағдайды
бүйректік қантсыз диабет – деп ажыратады. Бұл екі жағдайда
да, меншікті тығыздығы төмен, көп несеп шығарылады.
● нефрон өзекшелерінде ацидогенез бен аммонийгенез
бұзылыстарында несепке шығатын Н
+
иондары мен аммонийді
Na
+
ионына алмастыру және натрийдің кері сіңірілуі
бұзылады;
● кейбір зат алмасуларының бәсеңсіткіштері Nа
+
кері
сіңірілуін азайтады. Оларға Nа , К
+
-АТФаза ферментін
тежейтін уабаин, ферменттердің SН-тобын тежейтін сынаптық
зәрайдатқылар,
Н
+
иондарын
өндіруге
қажетті
карбоангидразаны тежейтін дәрі диамокс т.б. жатады;
●
алғашқы
несепте
осмостық
белсенді
заттардың
(глюкозаның, зәрнәсілдің мөлшері) көбеюі нәтижесінде судың
кері сіңірілуі азаяды. Бұндай жағдайды осмостық диурез
дейді.
● бүйректің жүйкеленуі бұзылғанда (денервация) немесе
адреналин тежегіштерін қабылдағанда;
● нефрон өзекшелерінің эпителий жасушаларының және
айналасындағы дәнекер тіндердің қабынуы, дистрофиялық,
атрофиялық немесе некроздық бүліністері Nа
+
-дің кері
сіңірілуін тым қатты бұзады.
Достарыңызбен бөлісу: