{p ro sta ta
) м ац ы н д ағы ш елді м ай — бездіц ш ан-
дырлы ңабы іш інде орналасңан:
—үстінен — ш елді м айды а р тқ ы өтісті котеретін б ү л ш ы қ ет ш ан-
д ы ры ны ц , қ у ы қ ас ты безіне өтетін ж е р і ж а у ы п түрады ;
— төменде — ш елді м ай ң абы рғасы болы п, н есеп-ж ы н ы с диа-
ф рагм асы ны ц ж о ғар ғы ш ан д ы р ы есептеледі;
— бүйірінен — ң у ы қасты безі
{prostata) — lig. p u b o p ro sta tica
-мен
толы қты ры л ғ а н ;
678
11 бөлім. Жамбас пен шат аралықтың клиникалық анатомиясы
— арты нан —үры ң к ө п ір ш ік т е р і мен үры ң ш ы ғар у ш ы өзектер-
д ің ң ы н ап тар ы қо р ш ап түрады .
П ростата м аң ы н ан ір ің д ік те р тар ал у ж о л д ар ы :
— алд ы ға — ң асаға ар ты н а (ң у ы қ алд ы н а) ң арай ;
— ар тқ а —ш о н д ан ай -тік іш ек ш ү ң қ ы р ы н а;
— қ ап тал д ар ы н а —ж ам б асты ң бүйірдегі ш елді м ай л а р ы н а ж ән е
де простата м аң ы н ан -н есеп ағар ға ж ән е т ік іш е к іш ін е (ңабыр-
ғасы іріген кезде) өтуі м ү м к ін .
Ж аты р м аң ы н дағы ү л п ал а р
(p a ra m etriu m )
к елесі бөліктерден
түрады :
— ж аты р ң ап тал д ар ы н д ағы ү л п ал а р к ең істігі;
— мойы н алды н дағы ш елді м ай;
— мойы н ар ты н д ағы ш елді май;
— ңы нап м аң ы н д ағы ш елді м ай.
М ойын алды н дағы ж ән е м ойы н ар ты н д ағы ш елді м ай қо сы л ы п ,
м ойы н айн ал асы н д ағы ш елді м ай д ы -п ар ац ер в и к сті ң ү р ад ы .
1. Ж аты р д ы ң ң ап тал д ар ы н д ағы ш елді м ай к е ң іс т іг ін ің ш ек ар ал а-
ры:
— алды н ан — ж а ты р д ы ң ж а л п а ң б ай л ам ы н ы ң ал д ы ң ғы іш пер-
д елік ж ап ы р ағы ;
— арты нан — ж а т ы р д ы ң ж а л п а ң бай л ам ы н ы ң ар тң ы іш п ер д ел ік
ж ап ы р ағы ;
—л атералд ы — ж а ты р түтігі;
— төменде — ж ам б асты ц п ар и еталд ы ф асц и я сы н ы ң ж о ғар ғы
ж ап ы р ағы .
Ж аты р м аң ы н д ағы ң ап та л д ы қ ш елді м ай , к елесі ш елді м ай
кеңістігім ен байланы сты :
— алды нан — ж а т ы р д ы ң ж ү м ы р б айлам ы бойы м ен, іш т ің ал-
ды ңғы қ абы р ғасы н ы ң ш елді м ай ы м ен ;
— арты нан — алм ү р т үсті ж ән е асты н д ағы тесіктер м ен , бөксе ай-
м ағы м ен байланы сты ;
— ж оғары д а —іш перде ар ты н д ағы ш елді м айм ен;
— ж аты р д ы ң ж а л п а ң байлам дары б ой ы м ен -ж ам басты ң ңапта-
л ы н д ағы ш елді м ай к ең істік тер ім ен б айланы сты .
2. Ж аты р д ы ң м ойны алд ы н д ағы ш елді м ай д ы ң ш ектел у і:
— үстінен — ң у ы қ пен ж а т ы р арасы ндағы о й ы ң ты ң іш пердесі-
мен;
— төменде — ң у ы ң -ж аты р байлам ы ;
— арты нан — ж а ты р м ойны м ен;
— алды нан — м ойы н алд ы н д ағы ш елді м ай ң у ы қ м аң ы ш елді
м ай ды ң ар ты н а өтеді.
Клиникалық анатомия
679
Мойын алды н дағы ш елді м ай дан ір іц д ік — ж о ғар ы д ағы ңуы ң
маңындағы ш елді м ай ға өтеді.
3. Мойын арты ндағы ш елді м ай к е ң іс т іг і төм енгі а ғзал а р ға тиіп
жатады:
— алды нан — ж аты р м ой н ы ны ң а р тқ ы ң абы рғасы н а;
— артынан — т ік іш ек т ің ш ан д ы р лы қабы н а;
—үстінде —т ік іш ек -ж а т ы р ой ы ғы н ж а п ң а н іш пердеге;
— төменде — қ ы н ап ты ң ар тң ы ң абы рғасы н а.
Мойын арты ндағы үлп ад ан ір ің д ік , т ік іш е к -ж а т ы р ой ы гы н а
өтеді.
4. Қынап м аң ы н дағы ш елді м ай -тік іш ек м аң ы н д ағы ш елді м а й
дан іш перде ш ат а р ал ы қ ш ан ды рм ен бөлінген. Қ ы н ап ш а н д ы р
лы сауыт іш інде ор н ал асқ ан ш елді м ай , к елесі ш елді м ай кеңіс-
тіктермен байланы сңан:
— алды нан —қ у ы ң м аң ы ш елді м айм ен;
—үстінде — ж а ты р м аңы ш елді м айм ен;
— ңап талдары н да — ж ам б асты ц ң аб ы р ғал ы қ ш ел д і м ай ы н ы ң
латералды бөліктерім ен.
Тік іш ек м аң ы н дағы ви сц ералды ш ел д і м ай — т ік іш е к т ің ортаң-
ғы артериялары м ен ек іге бөлінген:
1) тік іш ек т ің ви сц ералды ш ел д і м ай ы н ы ц ал д ы ц ғы бөлігі бол-
быр, кейде ф асц и я өсіндісім ен оц ж а қ ж ән е сол ж а қ қ а бө-
лінеді;
2) тік іш ек м ац ы ш елді м ай д ы ц ар тң ы бөлігі әр у аң ы тта саги-
талды өсіндім ен оц ж а ң ж ән е сол ж а қ ң а бөлінген.
Ж амбас ағзал ар ы н ы ц ш ан д ы р лы ң ап тар ы ж ән е ар тң ы өтісті
көтеретін ң ү р ы лы м ы б ү зы лған д а, т ік іш е к т іц ви сц ералд ы ш елді
майынан ір іц д ік тер д іц тар ал у бағы ттары :
— тік іш ек тіц арты н д ағы к е ц іс т ік к е ;
— ж ам басты ц қ ап тал д ар ы н д ағы ш елді м ай лар га;
— сигм а тәрізд і іш е к т іц ш а ж ы р ң ай ы н ы ц ш ел д і м ай ы н а;
— ш он данай -тік іш ек ш ү ц қ ы р ы н д ағы ш елді м ай а р қ ы л ы ж а м
басты ц теріасты м ай ы н а тар ал ад ы .
—
11.15-ші кест еде
ж ам бас ң уы сы ір іц д ік т е р ін іц бастапңы
оры ндары н, тар ал у б ағы ттары н ж ән е ж и н а л у а й м ақ та р ы н та-
буға болады.
|