Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }
жүктеу/скачать 28,32 Mb. Pdf көрінісі
|
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ
| 11.8. Қуың
Қ уы ң ңасаға буы ны н ы ң ар ты н д а орн аласады . Б а л а л а р д а ң уы қ- ты ң п іш ін і ү р ш ы ң тәр ізд і болады ж ән е ң асаға буы ны н ан ж о ғар ы , к іш і ж ам бас ң уы сы н ан ты с ж атад ы . Ж ас өскен сай ы н қ у ы ң т ы ң піш ін і мен орналасуы өзгере береді. Ш ам ам ен ж и ы р м а ж астар д а қу ы ң ты ң бар лы қ бөлігі к іш і ж ам бас ң уы сы н да ж а т ад ы . Е ресек адам дарда ңуы ң тек толған кезде ға н а қ а са ға сим ф и зін ен ж о ғар ы көтеріле оты ры п, ж ам бас қ у ы сы н ан ш ы ғы п кетеді. Қ ар т а д ам д ар да ол ңасаға сим ф изінен томен к іш і ж ам б асты ң терең ін де ж а т а ды. Әйелдерде қ у ы қ ерлерге ң ар аған д а тереңде ж ам бас қ у ы сы н ы ң түбінде ж атад ы (1 1 .5 ,1 1 .6 сурет т ерді қ а р а ң ы з). Қ у ы ң ты ң алд ы н ғы , артң ы ж ән е қ ап тал д ағы қ аб ы р ғал ар ы бар. А лды нғы — ж о ғар ғы бетіндегі ү ш к ір л ен ген бөлігі қ у ы қ т ы ң төбесі деп аталады ( apex vesicae). Қ у ы қ т ы ң төбесінен к ін д ік к е қ а р а й фиб- розды қ атп ар (бітіскен несеп ө зегі -urachus) созы лы п ж а т ад ы . Ол ортаңғы к ін д ік б айлам ы н да (lig. um b ilica lis m e d ia n u m ) о р н ал асқ ан . Төменгі —ортан ғы л ап ар ато м и я ж асаған д а өте сақ болу к е р ек , се- бебі несеп өзегі заң ы м д ан ы п , ж а р а қ а т и н ф е к ц и я л ан у ы м ү м к ін . Қ у ы қты ң артқы -төм енгі бөлігі ң ы н ап ң а немесе қ у ы қ а с т ы безіне қар аған ж ағы көп қ о зғалм ай д ы . Қ у ы қ т ы ң іш інде, оны ң түбінде несеп-ңуы ң үш б ү р ы ш ы бар. Н е с еп — ңуы ң ү ш бүры ш ы (trig o n u m vesicae) — қ у ы ң т ы ң алды ңғы -ор- тал ы қ бекітілген бөлігі; — үш б үры ш ты ң төбесі ң у ы қ т ы ң м ой н ы нан ң ү р ы л ған , ол несеп- ағарды ң іш к і тесігіне аш ы л ад ы ; — үш б үры ш ты ң ж о ғар ғы қ ап тал д ар ы -о ң ж ән е сол несеп ағар- л ар д ы ң сағал ар ы н а сәйкес; — үш б үры ш ты ң н егізі несеп ағар л ар ар асы н д ағы ң ы р ты сң а сәй- кес. Іш перде қ у ы қ т ы ң ү стін гі бетін ж ән е ш ам ал ы алд ы н ғы бетін ж а бады. Іш перде ң ү р сақ ты ң алд ы н ғы ң аб ы р ғасы н ы ң іш к і бетінен тү- сіп, ң у ы қты ң алд ы н ғы бетіне өтерде — көлд ен ең қ ы р ты с (plicae ves- icalis tra n sversa ) ң ү р ай д ы . Қ уы ң толған к езін д е, іш перде қы р ты сы ж оғары — қ асаға сим ф и зім ен к ін д ік ар асы н а дейін көтерілед і. Клиникалық анатомия 687 Ер адамдарда, іш перден ің қ у ы ң т ы ң ар тң ы ңабы рғасы н ан түсіп, тік іш екке өтетін ж ер і қ у ы ң -тік іш ек ойы сы н, ал әйелдерде ңуы ң — жатыр ойысын ңүруға қаты сад ы . Қуыңтың іш пердеге ң аты н асы н ескере оты ры п , ң у ы қ ж а р ақ а - тын екі түрге бөледі: 1) ңуы ңты ң іш перде сы рты н дағы ж а р а қ а т ы (әр у а ң ы тта алды н- ғы ңабы рғасы нда ж ән е төм енгі ң ап тал д ы ң бөліктерінде); 2) ңуы ңты ң іш п ер д еіш іл ік ж а р ы л у ы (көбінесе ж о ғар ғы артң ы бетінде). Қуыңтың іш пердеден ты с ж а р аң а тт а р ы н д а , несеп қу ы ң ал д ы және қуы ң м аңы м ай-ш елге сің іп , ай н ал асы н а ж а т ад ы . Қ у ы ң ты ң ішперде —іш іл ік ж а р ы л у ы , п еритонит д ам ы тад ы . Соны м ен бірге, несептің ңүрсаңты ң төменгі бөлігінде ж и н а л у ы Зельдови ч симпто- мын көрсетеді. Б ү л кезде катетер а р қ ы л ы ң у ы қ қ а ен гізіл ген сү й ы қ көлемінен іш перде іш ін д егі экссудат кө л ем і коп болады . Қуықтың синтопиясы . — ңуың төбесіне аш іш ек ж ән е си гм а торізді іш ек тер ти іп ж а т а ды. Олар қ у ы қ тан іш пердем ен болінген; — босаған қ у ы қ т ы ң алд ы н ғы қ абы рғасы қ а са ға сим ф и зін ен ж ә- не қасаға сү й ектер д ің іш к і бетінен ж о ғар ы ш ы қ п ай д ы . Сон- ды қтан ж ам б асты ң сы нған сү й ек тер і ң у ы қ т ы зақы м д ау ы мүмкін; — қу ы қ толғанда, оны ң көп бөлігі қ ү р с ақ т ы ң ал д ы ң ғы қабы рға- сына п р о ек ц и я лан ады ; — ң уы қты ң алды н ғы бетімен қ а са ға си м ф и зі ар асы н д а, қ асаға арты ндағы (ң уы қ алды н дағы ) ш елді м ай к е ң іс т іг і бар, ң уы қ- ты ң алды н ғы ңабы рғасы ж а р аң а ты н д а осы ар аға несеп ағуы м үм кін; — әйелдерде қ у ы қ т ы ң а р тқ ы қ абы рғасы ж а т ы р д ы ң алд ы н ғы бе- тіне, ал асты нда (іш перде асты нда) — ж а т ы р м ой н ы на ж ән е ң ы н ап қ а тиіп ж атад ы . Ж а т ы р м ой н ы нан ңуы ң ш ам ал ы үл- палы м айм ен бөлінген. Қ у ы қ қ ы н ап п ен қ у ы ң — қ ы н а п ара- сы ндағы перде ар қ ы л ы м ы қ ты бекіген; — ер адам дарда қ у ы ң т ы ң ар тң ы төм енгі болігіне p r o s ta ta -нъщ денесі ти іп ж атад ы . Ол к у ы қ м ойны н ж ән е несеп ш ы ғар у озе- гін ің басталған ж ер ін қо р ш ап түрады ; — әйелдерде ң у ы қ т ы ң қ а п тал д ар ы ар тң ы өтісті котеретін бүл- ш ы қеттерге ж а н а с қ ан . О ларды ң ар асы н д а ж ам б асты ц қабы р- ға л ы қ ш елді м ай ы бар; — ер адам дарда қ у ы ң т ы ң ң ап тал д ар ы н ан ү р ы ң ш ы ғар у ш ы өзек- тер отеді. 688 11 бөлім. Жамбас пен шат аралықтың клиникалық анатомиясы Қ у ы қты бекітуш і қ ұ р ы л ы м д ар . — ң у ы ң ты ң төбесі к ін д ік к е о р таң ғы к ін д ік б айлам ы м ен (lig. ит- bilicale m ed ia n u m ) бекіген; — ң уы қ асты нда ж ам б асты ц ди аф р агм асы н ж ау ы п ж а т ң ан фас- ц и я ға бекіген; — қ ап тал д ағы ң асаға — ңуы ң б ай лам д ары ң у ы қ т ы ң ал д ы ң ғы ңа- бы рғасы н ж ам бас ң ап тал д ар ы н а бекітеді; — ортаңғы ң асаға-қу ы ң б айлам ы қ у ы ң пен ң ы н ап арасы ндағы пердеден өтіп, ң у ы ң ты ң а р тқ ы қабы р ғасы н ң ы н ап ты ң алды ң- ғы ң абы рғасы н а ж а қ ы н д атад ы ; — ң у ы ң ты ң ң асаға сим ф и зін де орн аласуы ң асаға-ң у ы ң бүлш ы ң- еттерім ен де б екітілген; — ңуы ң — ж а ты р б айлам ы да; — қ у ы қ т ы ң түбін ж а т ы р д ы ң м ойны м ен ңосаты н б айлам дар да ж о ғар ғы д ай қ ы зм ет атң арад ы . Қ уы ңты ң ан д ан д ы р у ға к елесі ж ү п а р т ер и я л а р қ аты сад ы : — ң у ы қ ты ң ж о ғар ғы а р тер и я л а р ы (к ін д ік а р тер и я л а р ы н а н ш ы- ғады ); — қ у ы ң т ы ң төменгі ар тер и ял ар ы ; — ортаң ғы т ік іш ек ар тер и я л ар ы (ж аты р ар тер и я л а р ы н а н т а райды ); — ж аты р ар тер и ял ар ы . Қ уы ңтан ң ан н ы ң ағуы іш к і м ы қ ы н венасы н а ң ар ай ж үреді: — ң у ы ң ты ң в ен ал ы қ өрім інен; — ж аты р д ы ң веналы ң өрім інен; — қ ы н ап ты ң веналы ң өрім інен; — т ік іш ек веналы ң өрім інен. Қ у ы қты ң нервтенуі қ у ы қ өрім і ар ң ы л ы ж ү р ед і. Өрім төм енгі ек і ңүрсаң асты өрімнен ж ән е де ж ам б асты ң (сегізк ө зд ік ) п арасим па- ти к ал ы ң та л ш ы қ тар ы н ан қ ү р ы л ған . жүктеу/скачать 28,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|