Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету


экзогендік және организмнің ӛзінде болатын немесе  эндогендік



Pdf көрінісі
бет17/599
Дата12.10.2022
өлшемі6,76 Mb.
#152853
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   599
Байланысты:
Жалпы патфиз

экзогендік
және организмнің ӛзінде болатын немесе 
эндогендік
болып екі топқа бӛлінеді. 
Экзогендік себепкер ықпалдарға


физикалық (ыстық немесе суық температуралар, 
иондағыш 
сәулелер, 
электр 
соққы, 
электромагниттік 
толқындар, барометрлік қысым т.б.) ықпалдар; 
● 
механикалық (жарақат, жаншылу, созылу т.с.с) 
ықпалдар; 
● 
химиялық (улы химиялық заттар мен газдар, ауыр 
металдар, гербицидтер мен пестицидтер т.б.) ықпалдар; 
● 
биологиялық (микроорганизмдер, вирустар, қарапайым 
жәндіктер, қҧрттар т.с.с.) ықпалдар; 
● 
әлеуметтік (психогендік, ятрогендік) ықпалдар - 
жатады. Адам ҥшін сӛздің маңызы ҥлкен.
Эндогендік себепкер ықпалдарға: 

организмнің тектік ерекшеліктері; 

оның 
қоздырғыштарға 
жауап 
қайтару 
қабілеті 
(реактивтілігі) мен дене бітімінің айырмашылықтары; 


29

жҥйкелік 
және 
эндокриндік 
реттелулерінің 
бҧзылыстары; 

иммундық жҥйесінің ӛзгерістері; 
● зат алмасу ҥрдістерінің бастапқы бҧзылыстары т.б. 
жатады.
 
Себепкер ықпал қоршаған ортаның кӛптеген ықпалдарымен 
және организммен ӛзара тығыз байланыста, ӛзара әсерлерде 
болады. Бҧл кезде қандай да болмасын себепкер ықпалдың 
әсеріне организм қарсы әсер етеді 
Организм ӛзін-ӛзі реттейтін кҥрделі жҥйе болғандықтан 
онда себепкер ықпалдың әсерінен біршама қҧбылыстар 
дамиды. Организмде әрбір дамитын жҥйеге қарсы жҥйелер 
болатыны белгілі. Мәселен, жҥйке жҥйесінде қозуға қарсы 
тежелу жҥйесі, ауыру сезімін туындататын жҥйеге қарсы оны 
азайтатын жҥйе, иммундық сергіткіш және иммундық тежегіш 
жҥйелер, 
стресс-дамытатын 
жҥйеге 
қарсы 
стресті 

шектейтін жҥйе, оксиданттық жҥйеге қарсы антиоксиданттық 
жҥйе, қан ҧю және ҧюға қарсы жҥйелер т. с. с.
Сонымен қатар, организм олардың әсеріне икемделу-
бейімделу тетіктерімен жауап қайтарады. Мәселен, ауада 
оттегінің жеткіліксіздігіне организм тыныс алудың, жҥрек 
соғуының жиілеуімен, эритроциттердің ӛндірілуі кӛбеюімен 
т. т. жауап қайтарады. Себепкер ықпалдың әсерінен осы 
жҥйелердің ӛзара қатынастарының ӛзгерістері болады. 
Сондықтан 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   599




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет