Ауыру сезімталдығының бҧзылу тҥрлері. 1. Гипералгезия (лат. гипер-кӛтеріңкі, жоғары, aldon-
ауыру) ауыру сезімталдығының артуы. Б9л кезде бҥліндіруші
ықпалдардың болмауына қарамай ӛз бетінше қатты ауыру
сезімі пайда болады.
2. Гипалгия немесе гипалгезия - ауыру сезімталдығының
азаюы. Гипалгезия ақыл-естің бҧзылыстарында: шизофренияның
кейбір
тҥрлерінде,
мидың
маңдай
бӛлігінің
ҥлкен
бҥліністерінде,
араққа
масайғанда
т.б.
жағдайларда
байқалады.
3. Аналгезия немесе аналгия - ауыру сезімінің мҥлде
болмауы. Мҧндай жағдайдың негізінде ауыру сезімталдығының
ӛткізгіштері мен орталықтарының толық дамымауы жатады.
Кейде ауыру туындататын рецепторлардың, жҧлынның артқы
мҥйізі жасушаларының немесе гипоталамустың толық дамымауы
ауыру сезімінің болмауына әкеледі. Ауыру сезімінің болмауы
балаларда тіс шыға бастағанда байқалады. Балалар тілін,
ернін, саусағын т.б. тістеп, қанатып қояды, бірақ ауыруды
сезбейді. Бҧндай балалардың ақыл есі жасына сәйкес дамиды.
Аналгия балалар 5-12 жасқа келгенде азаяды, кейде 20 жасқа
келгенде жоғалады.
Ауыру
сезімі
организмнің
кӛптеген
ағзалары
мен
жҥйелерінің ӛзгерістеріне әкеледі. Сыртқы қабаттардың
жарақаттануынан болатын ауыру сезімі жалпы организмнің
қозуына,
тыныс
алудың
жиілеп,
артериялық
қысымның
кӛтерілуіне, тахикардияға, гипергликемияға әкеледі. Бҧл
кӛрсетілгендер
қанға
адреналиннің
артық
тҥсуімен,
ауыртпалық жағдай дамуынан болады. Тым қатты ауыру
сезімталдығы ауыр сілейме дамуына әкеледі.
Ішкі ағзалардың ауыруы, керісінше, парасимпатикалық
жҥйке
жҥйесінің
межеқуаты
кӛтерілуімен,
артериялық
қысымның
тӛмендеуімен,
гипогликемиямен
т.с.с.