Дәріс мәтіндері Қазақстан тарихы курсына кіріспе
жылы Президент Н.Ә.Назарбаевтың “Тарих толқынында” кітабы жарық көрді
жүктеу/скачать 1,46 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақстан тарихы Лекция22 (1) (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. «Мәңгілік ел» идеясының негіздері.
- Оның біріншісі – кҿне түркі жазба ескерткіштеріндегі «Мәңгілік Ел»
- Екіншісі – Ҽл-Фарабидің «Қайырымды қала тҧрғындары»
| 1999 жылы Президент Н.Ә.Назарбаевтың “Тарих толқынында” кітабы жарық көрді;
1999 жылы Президент Н.Ҽ.Назарбаевтың ―Тарих толқынында‖ кітабы жарық кҿрді; Мазмұны: Ұлттық келбетті ұлықтайық Қазақ даласы – ұлы түркі елінің қара шаңырағы Мҽдениет келешегі Алаш мұрасы жҽне осы заман Ұлттық бірегейлік туралы Тоталитарлық тҽртіп пен ұлттық ұғымдар Орталық Азияның тҽуелсіз мемлекеттері жҽне тарих тағылымдары Тарихтың шеңберлері ұлттық зерде 2. «Мәңгілік ел» идеясының негіздері. .Жалпы ҽлемдік, аймақтық мҽселелерді шешудегі ұлттық қауіпсіздік пен еліміздің жаhандық қатысуы. Мҽңгілік ел идеясының тарихи бастамасына кҿз жүгіртер болсақ, кҿне түркілердің осы сипаттағы идеясы үш негізден тұрады. Оның біріншісі – кҿне түркі жазба ескерткіштеріндегі «Мәңгілік Ел» идеясы. Тоныкҿк ескерткішінде мемлекеттің тұрақты болуы үшін билікті ұстап отырған қаған мен ақылгҿй дана бірауыздылығы, сҿз бен істің ажырамауы, елдің тұтастығы үшін ынтымақтың, барлық күштердің ұйытқысы болу қажеттігі түп нысана ретінде айтылады. Түркі халқының елдігінен айырылып, қағансыз қалып, тағы да басқаларға бағынып, одан қайта кҿтеріле бастағаны, жаңа қаған отырғаннан кейін елдің басын біріктіру шаралары, яғни «түнде ұйықтамай, күндіз отырмай, түркі елі үшін қызыл қанын ағызып, қара терін тҿккені, күш-қуатын бергені» паш етіледі. Осының бҽрі кейінгі ұрпаққа да үндеу ретінде айтылғаны кҿрінеді. Сонымен қатар, бұл жерде «Мҽңгілік Ел» ұғымы қазіргі Қазақстанның тҽуелсіздік рухы жҽне азаттық идеясымен үндесіп тұр. Екіншісі – Ҽл-Фарабидің «Қайырымды қала тҧрғындары» шығармасында бұл идеяның теориялық тұрғыдан тиянақталуы. Ұлы ғалым ежелгі грек философиясы мен шығыстың мұсылман ілімдерін байланыстыра отырып, түркі дүниесінің «Мҽңгілік Ел» философиясының теориялық негіздемесін жасаған болатын. Ғалым «Мҽңгілік Ел» теориясының негізгі ережелерін «Қайырымды қала тұрғындарының кҿзқарастары туралы», «Мемлекет билеушінің нақыл сҿздері», «Азаматтық саясат» шығармаларында баяндайды. Бақытқа жету жолында адамдардың арасындағы қайырымдылық пен түсінушілік, бір-біріне кҿмек беру, достық пен бейбітшілік, тҽрбие мен тҽлім – Ҽл- Фарабидің тұтас ҽлеуметтік-саяси теориясының ажырамас бір бҿлігін құрайды. Мемлекет пен қоғамның кемелденуі туралы ҽлеуметтік-саяси теориясында мемлекет басқарушылары мен сол қоғамда ҿмір сүретін адамдардың да ұстануы тиіс мемлекетті басқарудың негізгі механизмдері кҿрсетілді. Сондықтан, бұлардың бҽрі қазіргі таңда түркітілдес мемлекеттердің ұлттық құндылықтары ретінде саналуы тиіс. Ҽл-Фараби мемлекеттің міндетін жҽне оның ішкі жҽне сыртқы міндеттерін толық анықтап береді. Сыртқы міндеті ретінде мемлекеттің қайырымды қала тұрғындарын немесе мемлекетті сыртқы жаулардан қорғау, яғни күшті қорғаныс ұйымдастырумен жүктеледі. Ішкі міндеті ретінде мемлекеттің ҿз халқының бақытқа жетуі үшін кҿрнекті шараларды іске асыру керек: олар — ҽділеттілікті орнату, халықты оқыту, оларды керекті ғылыммен толықтыру, адамгершілікке тҽрбиелеу, қайырымдылықты тарату жҽне ең жақсы бақытқа жеткізетін ҽдеттерді бойға сіңіру. Қалған мҽселелердің бҽрі – экономикалық жҽне саяси мҽселелер – негізгі міндетке бағынады, яғни адамдардың бақытқа жетуі олардың рухани жетілуіне тҽуелді. жүктеу/скачать 1,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|