I el к. Кдбылова, Ш. А. Доспалинова


-ТАР АУ БУХГАЛТЕРJIIK ЕСЕП ШОТТАРЫНЫЦ



Pdf көрінісі
бет44/184
Дата19.11.2022
өлшемі9,16 Mb.
#158985
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   184
Байланысты:
БУХГАЛТЕР Н.Қ.Қабылова

5-ТАР АУ
БУХГАЛТЕРJIIK ЕСЕП ШОТТАРЫНЫЦ 
Ж1КТЕЛУ1 МЕН ЖОСПАРЫ
5.1. Ш оттарды жиетеу дагидалары
0ткен тарауларда айтылганындай, шоттардыц бухгал- 
терлш есепте алатын орны ерекше. Шоттардыц кемегЬ 
мен есеп мэл1меттершщ топтасты ры луы мен жинад- 
талуы ж урпзш едь Оларда агымдагы есептщ керсетюш- 
Tepi 
дурылады. Шоттар - баланстыц Heri3i. Шоттармен 
бухгалтерлш есеп беру ете тыгыз байланысты, ейткеш 
олар есеп беру унин жалгыз гана дайнар кез болып табы- 
лады.
Шоттардын; мазмунын аныд тусшу жэне оларды дурыс 
пайдалана бш у бухгалтерлш ecenTi мецгерудщ басты 
мадсаты болып табылады. Осы мадсатты шешу ец алды- 
мен шоттардын; дасиеттер1 мен ерекшелштерш мецгеруд; 
тал ап етеда.
Кептеген шоттар б1рдей дасиеттерге ие бола отырыг 
озара удсас болып келедь Сондьщтан шоттарды мецге 
руд1 ж ещ лдету упин оларды б е л г Ш 6ip жуйеге, ягни 
б1ртектес топ да 6ipiKTipin, жистеу1м1з керек. Шоттарды 
жштеу тек шоттарды мецгеруге гана емес, сонымен датар 
олармен тэж1рибе ж узш де пайдалануга да мумкш дш
бередь
Шоттардьщ жштелу1 дандай белг1лер1 бойынша дуры- 
лады екен?
Б1здщ б1лу1м1зшеэ шоттар шаруашылыд дуралдары- 
ныц, олардыц дуры лу кездер1 мен процестершщ агым- 
дагы ece6i мен бадылауын топтастырудьщ 
enici
болып 
сана лады.
Ш аруаш ылыд дуралдары, олардыц д уры лу кездер1 
мен процестер1 олардыц экономикалыд мазмуны бойын­
ша дурылады. Соцгысы оз кезегшде шоттардыц эконо­
микалыд мазмунын аныдтайды. Осыдан эр турл1 шоттар
93


оларда есептелшетш объект1лер сиякты эр килы маз­
мун да болады.
Bip мазмун шаруашыльщ кызметшдеп куралдардыц 
экономикальщ м е т мен функционалдьщ релш бьлд1ретш 
шаруашыльщ куралдары шоттарын (мысалы, материал- 
дар шоты, акша каражаты шоттары) керсетедь Екшпп 
6ip мазмун шаруашыльщ куралдарыныц пайда болуын, 
т т с т ш т н жене максаттылыгын керсететш куралдар­
дыц к уры лу кездерш е (менпйкт1 капитал, царыздар 
шоттары) тен. Тагы да баска мазмун кесшорында жузеге 
асырылатын шаруашыльщ процестершщ сипаты мен ма- 
цыздылыгын ашатын процестер шоттарын (oHflipic, сату 
шоттары) биццредь
Эр топтыц дошде шоттардыц жеке турлер1 сонымен 
катар есепке алынатын объектшердщ сипаты мен ерек- 
шелштерше сейкес ез мазмундары бойынша езара тагы 
б елш ед ь Мысалы, материалдар шоттары ацша цара- 
жатты шоттарынан, корлар шоттары мшдеттемелер шот- 
тарынан, енднпс шоттары сату шоттарынан езгеше бо­
лады.
Тшсш ше, барлык шоттар оз мазмундары бойынша 
белгЪи 6ip топтар мен турлерге 6ipiKTipinyi мумкш. Ш от­
тардыц мазмуны оларда есепке алынатын объектьпердщ 
экономикалы к мазмунынан туындайты нды ктан, ол 
шоттардыц жнстелу непздерд] болуы керек.
Ш оттармен берш етш керсетю ш тердщ ж иынтыгы 
шоттардыц максаты мен олардыц аткаратын цызметтерш 
аньщтайды.
Шоттардыц мацсаты вздер1мен байланысты олардыц 
мазмундары сиякты ер турл1 шоттар упин сан алуан. 
Шоттардыц 6ip Typi шаруашыльщ куралдары мен олар­
дыц к¥Ры л У к езд ер ш щ козгалы сы н (м ы салы , мате­
риалдар, ацша каражаты, корлар, несиелер шоттары) 
керсету максатында болады. Баскаларыныц максаты -
процестердщ кандай да 6ip сеттерш сипаттайтын кер- 
сетк1штерд1 бередь Мысалы, енд1р1лген еш мнщ езшдш 
кунын аныктау (eHflipic шоттары), ешмд1 сату нетижесш
94


аныцтау (сату шоттары) жене т.б. Тшсш ше, шоттарды 
олардыц мацсаттары бойынша да топтастыруга болады.
Шоттардыц мацсаты - олардыц ж ж телуш щ екшпп 
белпс1.
Ш оттардыц мазмуны мен мацсаты шоттардыц цу- 
рылуын немесе олардыц цурылымы, ягни олардыц де­
б етуй жене кредиттж жазбалары мен цалдыцтарыныц 
сипаты мен магынасын, баланстагы жагдайын жене т.б. 
аныцтайды. Шоттардыц цурылуы олардыц мазмуны мен 
мацсатына байланысты ер турл1 шоттар 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   184




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет