Бухгалтерлж цуясаттардыц жштелу1

Цуж аттар максаты бойынш а ук1мд1к, аткаруш ы
(растаушы), бухгалтер лш толты ры лган жене аралас 
болып белшедь
Октдт -
шаруашыльщ эрекеттерд1 орындауга арнал- 
ган буйрьщ» етмдерден туратын кужаттар болып табы- 
лады. Олар эрекет ж урпзуге руксат береда,6ipaK олардын, 
орындалуын растамайды. Мысалы, буйрьщтар, сешм- 
хаттар, жумыс нарядтары, есеп айырысу шотынан акша 
каражаттарын алуга чектер, жабдьщтаушыга есеп айы­
рысу шотынан ацша сомаларын аударуга толем тапсыр- 
масы жоне т.б. Эюмдпс кужаттарда керсетшген орекет- 
терд1 орындауга жарльщ беруге кукьщтары бар кэсш- 
орын кызметкерлер1кол кояды.
Атщрушы ( растаушы) щжаттар
тек эрекеттердщ 
орындалу фактшш растайды, бухгалтерж жазбаларды 
куаттайды, материалдьщ жоне акша каражатын алу, 
беру жене шыгындау туралы ерекеттерд1 куеландырады. 
М ы салы , оры ндалган ш ы гы ндарды , м атер и алд ьщ
жауапты тулгалардын, ece6iH, сатылган ошмдерге шот- 
фактуралар, Kipic жоне шыгыс кассальщ ордерлерш
растайтын н еп зп куралдарды кабылдау-беру актшерк 
туб1ртектер, шоттар жоне т.б.
Бухгалтерлш жолмен толтырылган, щжаттарды 
шаруашыльщ эрекеттерш жазуга баска кужаттар бол- 
маган жагдайда немесе б у х га л т е р л ж есепте ук1мдш 
жоне растаушы куж аттарды дайы ндау максатында 
кызметкерлер жасайды. М ы салы , ж алпы eHflipicTiK 
жоне шаруашыльщ шыгындарды тарату ведомостары, 
амортизацияльщ аударымдарды есептеу жене тарату 
ведомостары, жинактау ведомостары, еш м нщ озш дж
Куныныц калькуляциясы , норматива озш дж куннан 
ауыткуларды есептеу, бухгалтерия жасайтын ер турл1 
аньщтамалар мен есеп айырысу турлер1 жоне т.б.
Аралас щжаттар
6ip мезгище екшдис жене растаушы, 
екшдис жоне бухгалтерлж жолмен толтырылган кужат- 
тар кызметтерш аткарады. Мысалы, шыгыс кассальщ 
ордершщ 6ipiHnii б е л т н д е акшаны беру туралы ек1м бар, 
ал eKiHmi белМ н д е акшаны алушы мен кассирдщ кол-
158

дарымен расталган акшаны беру рес1мделедк материалдьщ 
кундыльщ тарды босату куж аты коймадан цехка ма- 
териалдарды босату е к т ш е н , сонымен катар накты бер- 
гендогш рес1мдеуден турады жене т.б.
Ц ур ы лу 
TopTi6i 
бойынша кужаттар алгаищ ы жоне 
б1ршт1р1лген болып белш едь
Алгашцы щжаттар
op6ip жеке орекетке олар орын- 
далган сетте куралады. Мысалы, кассальщ Kipic ордера 
кассальщ шыгыс ордера материалдарды босатуга талап, 
толем тапсырмасы, Heri3ri куралдарды беру-тапсыру 
aKTici, Heri3ri куралдарды icTeH шыгару aKTici жоне т.б.
Б1р1кт1р1лген щжаттар
курылган алгаыщы кужат- 
тардын, непзшде рес1мделедь Оларды пайдалану 
6ipTeKTi 
эрекеттерге бакылау жасауды жещлдетедь Олар растау- 
шы, бухгалтерлж толтырылган жоне аралас болуы мум- 
кш. Мысалы, аванстьщ есептер, кассальщ есептер, шот- 
тардан банк копирмелерк топтастырылган жоне жинак- 
тау ведомостары. Онын, ш ш де, аванстьщ есептер аралас 
болып табылады. Олар растаушы жоне бух га лтер лш
толтырылган кужаттардын, кызметтерш аткарады. Онда 
есеп беруге THicTi тулгалармен есеп айырысудьщ тольщ 
сипаттамасы берьледк еткен аванстын, калдыгы немесе 
асып кету1, аванс мелшер1, шыгындалган сома, онын, 
калдыгы мен кассага к1р1стелу1 немесе асып кету1 жоне 
оны косшорынга кайтару куш. Сонымен катар аванстьщ 
есепте енд1р1с шыгындарын тексеруден жоне бешткеннен 
кей1н шоттар бойынша б елу карастырылтан. Есептщ 
артында жеке шыгындардыц Ti3iMi мен растаушы к у - 
жаттары берьледь
Шаруашыльщ арекеттердщ мазмуны бойынша кужат- 
тар материалдьщ, акшалай жоне есеп айырысу кужат- 
тары болып табылады.
Материалдык, щжаттар
ецбек куралдары мен затта- 
рынын, бар болуы мен козгалысын керсетедь Оларга не- 

жүктеу/скачать 9,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: