119
10 кесте
Гаметогенез процесі барысындағы зоналар
Зоналар
Сперматогенез
Овогенез
1.
Кӛбею зонасы (митоз
жолымен кӛбейеді)
сперматогонийлер
(2n)
овогонийлер (2n)
2.
Ӛсу
зонасы
(жасушалар мӛлшері
ӛседі)
бірінші реттік
сперматоциттер (2n)
бірінші реттік
овоциттер (2n)
3.
Пісіп жетілу
зонасы
немесе
мейоз
(2
бӛліну жүреді)
І бӛліну
екінші реттік
сперматоцит (n)
екінші реттік
овоцит (n)
ІІ бӛліну
Сперматид (n)
Жұмыртқа жасушасы
(n)
4.
Қалыптасу зонасы
(сперматогенезге тән)
сперматозоидтар
қалыптасады
-
1
. Сперматогенез
– аталық жыныс жаушаларының (сперматозоидтардың)
пісіп жетілуі,
аталық бездерінің түтікшелерінде жүреді, бірнеше сатылардан
тұрады (52-сурет). Ағза жыныстық жетілген кезінен бастап түтікшелердің
сыртқы қабатындағы диплоидты
сперматогониялар
қарқынды түрде
митоздық бӛлінуін бастайды.
52 - сурет. Аталық жыныс безі тҥтікшесіндегі сперматогенез
http://mirbiologii.ru/
Сперматозоидтар
Сперматидтер Сперматоциттер 1- ші қатардағы
Сперматогонийлер
2-ші мейоздық бӛліну
1-ші
мейоздық
бӛліну
120
Бұл –
көбею аймағы.
Сперматагониялардың бір бӛлігі келесі
ӛсу
аймағына ӛтеді. Бұл кезеңде цитоплазма кӛбейіп,
олардан
бірінші реттегі
сперматоциттер
түзіледі. Келесі аймақ –
пісіп жетілу аймағы.
Мұнда
мейоз процесі жүреді. Мейоздың бірінші бӛлінуінің нәтижесінде әр бірінші
реттегі сперматоциттерден
екі
екінше реттік сперматоциттер
, ал мейоздың
екінші бӛлінуінің соңында –
төрт сперматид
түзіледі.
Мейоздың
нәтижесінде пайда болатын гаметаларда хромосомалар жиынтығы –
гаплоидты.
Сперматогенездің ерекшелігі сол, мұнда
қалыптасу аймағы
бар. Бұл аймақта сперматидтердің ядросы тығыздалып
акросома аппараты
қалыптасады. Бұл кезеңде цитоплазма мӛлшері азаяды. Сперматидтер
кішірейеді, құйрығы пайда болып, нағыз
сперматозоидтарға
айналады.
2.
Овогенез
– аналық жыныс жасушасының (жұмыртқаның) пісіп жетілуі
(53-сурет). Овогенез үш кезеңнен тұрады:
көбею, өсу, пісіп жетілу
. Бірақ,
қалыптасу кезеңі болмайды. Сонымен қатар, овогенездің ӛзіндік
ерекшеліктері бар. Овогенез аналық жыныс безінде ӛтеді.
Алғашқы
жасушалар –
овогониялар көбею
және
өсу кезеңдерінен
ӛтеді (туылғанға
дейін). Мұнда овоциттер қалыптасады.
Бірінші реттік овоциттердің
мейоздық бӛлінуі эмбриогенездің 2, 4 айында басталады.
Мейоз
профазасының диакенез кезеңіне жетіп, ұзақ уақытқа (туылғанға дейін)
тоқтайды. Қыз бала жыныстық жетілген кезден бастап, лютеиндеуші гормон
әсерінен мейоздың екінші бӛлінуі метафаза кезеңіне дейін жүреді де,
қайтадан тоқтайды. Мейоздың екінші бӛлінуі ұрықтанған соң аяқталады.
Достарыңызбен бөлісу: 
