53
Диэлектрике кернеу берілген кезде пайда болатын ағу тогын сандық бағалау үшін өткізгіштік түсінігі
келесі формула бойынша беріледі:
𝐺 =
𝐼
𝑈
(3.2)
Мұндағы G–диэлектрик өткізгіштігі,
𝜇
С;
U– қосымша кернеу, В;
I– ағу тогы,
𝜇
A.
1)
Қатты диэлектрик оқшаулауындағы өткізгіштік пен кедергі
Қатты диэлектрик оң иондарды, теріс иондарды және электр өрісі күшінің әсеріндегі
электрондарды өндіреді. Әлсіз электр өрісінде негізінен иондық өткізгіштік пайда болады; ал күшті
электр өрісінде диэлектриктегі электрондар өткізгіштікке қосу үшін қозғалуы мүмкін. Қатты
диэлектриктің ағу тогына көлемді ток пен беткейлі ток жатады. Диэлектрике кернеу берілгеннен
кейін ағу тогының бір бөлігі беткейлі ток деп аталатын диэлектрик беткейі арқылы өтеді, ал ағу
тогының басқа бөлігі көлемді ток деп аталатын диэлектриктің ішкі бөлігі арқылы өтеді. Демек, қатты
диэлектриктің өткізгіштігіне беткейлі өткізгіш те, көлемді өткізгіш те жатады.
Техникада диэлектриктің оқшаулау қасиеттерін көрсету үшін оқшаулау кедергісі жиі
қолданылады. Оқшаулау кедергісі мен өткізгіштік өзара кері болып табылады, яғни
𝑅 =
𝐼
𝐺
(3.3)
Мұндағы G –диэлектрик өткізгіштігі, С;
R– оқшаулау кедергісі, Ω.
Демек,
Мұндағы R
v
–диэлектрик оқшаулауының көлемді кедергісі, MΩ;
R
s
– диэлектрик оқшаулауының беткейлі кедергісі, MΩ;
ρ
v
– диэлектриктің көлемді үлестік кедергісі,
Ω · см;
ρ
s
– диэлектриктің беткейлі үлестік кедергісі,
Ω · cm;
d–диэлектрик қалыңдығы, см;
S– диэлектрик көлденең кесіндісінің ауданы, см
2
;
L– екі электрод арасындағы қашықтық, см.
Көлемді үлестік кедергі оқшаулағыш материалдарды таңдауға арналған параметр ретінде
қолданылуы мүмкін және оқшаулағыш материалдарды біртектілігіне тексеру үшін өлшенеді.
Беткейлі үлестік кедергі материалдың ішкі сипаттамасын білдірмейтін, бірақ оның беткейінің
ластаушы қасиетін көрсететін параметр болып табылады. Көлемді үлестік кедергі оқшаулағыш
материалдарды қолдану үшін анағұрлым маңызды болып табылады. 3.2-кестеде кернеуде
жүргізілетін жұмыс кезінде жиі қолданылатын диэлектриктердің көлемді үлестік кедергісі
келтірілген.
2)
Қатты диэлектриктің ағу тогына әсер ететін фаторлар. (3.2) - (3.4) формулаларына сәйкес
қатты диэлектриктің ағу тогы диэлектрик материалы (мысалы, үлестік электр кедергісімен) мен
құрылымына байланысты. Бұл сонымен қатар басқа да факторларға байланысты, мысалы, қосымша
кернеуге, диэлектрик температурасына және диэлектрик беткейінің күйіне.
1)
Қосымша кернеу. Жақсы оқшаулағышқа қатысты, оның ағу тогы және қосымша кедергіде
желілік тәуелділік болуы тиіс, алайда көптеген сынақтар ағу тогы мен қосымша кедергі кернеудің
белгілі бір аралығында тек жуық желілік тәуелділікті ұстанатынын дәлелдеген.
Достарыңызбен бөлісу: