62
Білгенгемаржан
Мұхтар Әуезов «Менің өмірбаяным» деген мақаласында: «Менің аталарым
ХІХғасырдыңбаскезіндеОртаАзияжақтанкеп,тобықтыруынасіңіпкетіпті»деп
жазған, Смағұл Сәдуақасовтың сұрағына жауап ретінде жазылған «Өз жайымнан
мағлұмат»дегенхатында:«Меніңтегім–қожа.АлғашқышыққанжерлеріҚаратау
деушіеді...ТобықтыішінеменіңүшіншіатамБердіқожабірталайтуысқандарынертіп,
найманішіненкелген»дейді.ЖазушыныңатабабасыОртажүздеөтеықпалдыадам
болғанАқтайлақбидіңұйымдастырып,сұратуыменАягөзжерінекеліпқоныстанады.
Өйткеніжаназашығаратынмолдаларазайыпкеткендіктен,АқтайлақбиТүркістаннан
отызшақтықожаныотбасыменарнайыкөшіртіпалады.Құнанбайсияқтысұлтандар
менбиболыстарғахабаржіберіп,қожалардытаратады.СондаҚұнанбайМұхтардың
атасы,өзімензамандасБердіқожанықоярдақоймайжүріпкөшіріпалып,шұрайлы
қонысАрхаттыбереді.Бердіқожакесектұлғалы,сөзгешебер,беделдіадамболады.
«Абайжолының»біріншікітабындаБөжейарызбенҚарқаралығабарғанда,Құнанбай
тарапынан осы Бердіқожа да барады. Оның Үсен, Бурахан, Әуезхан, Кенжехан,
Самархандегенбесұлы,төртқызыболған.ҚұнанбайБурахандыүнеміқасынаертіп
жүредіекен.Бұлдаромандабар.«Абайжолында»суреттелетінҚұнанбайдыңкіші
әйеліНұрғаным–осыБердіқожаныңқызы.
МұхаммедпайғамдардыңқызыБибіФатимаменкүйеубаласыӘзіретӘлініңекі
ұлынантарағанұрпақ«қожа»дегенатауғаиеболған.Дінтарихындабұларды«Сейіт
қожалар»депатайды.
Міне,қызық!
М.Әуезовтіңбүркеншікаттары(псевдоним)–Қоңыр,Жаяусал,М.Ә.
«Екеу» деген бүркеншік атпен «Абай» журналына жарияланған «Абайдың
өнеріһәмқызметі»(1918,№2),«Абайдансоңғыақындар»(1918,№5)дегенмақа
лаларЖ.АймауытұлыменМ.Әуезовтіңкөптомдықжинақтарынаенгізілген.Алтағы
да«Екеу»дегенбүркеншікатпенжарияланған«Көркемәдебиеттуралы»(Еңбекші
қазақ,1927)дегенмақалаавторларыАбдоллаБайтасовпенДаниялЫсқақовекен
дігітуралыС.Мұқанов,Т.Жұртбайт.б.жазған.Бұлардаосыаттыпайдаландыма,жоқ
падегендүдәмалпікірбар.
Достарыңызбен бөлісу: