Қазақ ӘдебиеТІ
жүктеу/скачать 2,89 Mb. Pdf көрінісі
|
811-002-002к-20 КазЛитра 11 каз УЧЕБНИК ЕМН
| «Қат-қа бат та»
де ген екін ші та рау да ғы бас ты оқи ға – жер дауы. Бұ рын бө кен ші мен бор сақ ру ла ры жай ла ған ішін де Қо дар отыр ған шұ рай лы жер Қа ра шо қы ны Құ нан бай ен ді өз мен ші гі не қа ра та ды. Бұ ған үл кен бәй бі ше сі Күң ке ні ие ете ді. Бө кен ші ру ынан Сүй ін дік, Сү гір лер, бор сақ ру ынан Жек- сен (Қо дар дың ту ыс қа ны) көш те рі өз қыс тау ла ры на қо ны ста на ал май, қай та кө ше ді. Қо дар мен Қам қа туралы өсек ті жұрт қа жай ған Жек сен мен Жет піс қа те лес ке нін, арандап қалғанын қыс тау ла ры нан ай ырыл ған да бір-ақ бі ле ді. Жы лап-еңі реп, Қо дар мен Қам қа ның аруа ғы нан ке ші рім сұ рай ды. Сүй ін дік, Жек сен дер қай та көш кен імен, Құ нан бай ата ған қыс тау ға бар май, Шың ғыс тау ының Қы зыл шо қы, Қы дыр, Көл қай нар де ген же рін де жап па ті гіп, көш пей оты рып ала ды. Құ нан бай қай та-қай та ел ші са лып жү ріп, бұ лар ды өзі нің ата- ған же рі не қо ныс тан ды ра бас тай ды. Ен ді гі бір көз де ге ні – жа тақ ау ыл дар дың қо жай ыны Бө жей отыр ған Тоқ мам бет қыс тау ын алу. Мұ ны осы қыс тау ға таяу отыр ған Бай сал ға алып бер гі сі ке ле ді. Бө жей ге кі сі сал ған мен, ол тың дай қой- май ды. Ыза бол ған Құ нан бай бір қа ру лы жі гіт тер ді жи нап ке ліп, Бө жей ге дү ре соқ қы за ды. Бұ ған кө ті бақ ру ынан шық қан Бай сал ара ша тү сіп, өз жі гіт те рі мен Бө жей жа ғы на шы ғып ке те ді. Бө жей Құ нан бай ға ла ғы нет ай та ды. «Жол да» де ген үшін ші та рау да Абай отыз ға тар та нө кер ерт кен әке сі мен бір ге Қар қа ра лы ға ба ра ды. Аға сұл тан Құ нан бай дың ай на ла сын да әр бір жұ мыс қа жау ап ты се нім ді адам да ры мен тіл маш бо ла ды. «Те гін де, Құ нан бай қо лын да Ға бит хан си яқ ты та тар дан, Із ғұт ты си яқ ты қыр ғыз дан, Бер ді қо жа си яқ ты қо жа дан кел ген, тіп ті шер кес тен де кел ген же ке адам дар не ме се тұ тас ау ыл, топ тар көп бо лу шы еді» деп жа за ды жа зу шы. Қар қа ралы ға ке лу се бе бі – Құ нан бай үс ті нен жа зыл ған Бө жей дің ары зы. Осы кез де Құ нан бай өз қа ра жа ты мен сал ды рып жат қан ме шіт құ ры лы сын кө ре ді. Бұ дан екі жыл бұ рын Қар қа ралы ға ық па лы жү ріп тұр ған Қаз дау ыс ты Қа зы бек би дің ұр па ғы Ал шын бай мен Құ нан бай дос ты ғы те рең деп, оның Тү сіп де ген ба ла сы нан ту ған Діл дәні Абай ға атас тыр ған бо ла тын. Осы Ал шын бай Ті лен шіұлы іс ке ара ла сып, Құ нан бай мен Бө жей ді та ту лас ты ра ды. «Серт тің адал ды ғы ба ла бауы ры мен бі те қай нас сын» деп, Құ нан бай дың кі ші әй елі нен ту ған 3 жа сар Кәм шат ты Бө жей ге ама нат етіп бер сін де ген ше шім шы ға ра ды. Бұл са пар да Абай Шө же ақын мен жә не Ал шын бай қа сы на ер тіп жү ре тін Бал та ақын мен жүз де се ді. Та рау «Екі кө зі қа ра қат тай жай на ған, ап пақ» Кәм шат тың «от ба сып ал ған дай» «Апа, Апа! Әже!» деп шы рыл дап жы ла ға ны Бө жей лер ат та нып, ұзап кет кен ше «…от қа өр те ніп не су ға жұ ты лып ба ра жат қан жан ның за рын дай боп, ызың-ызың ес ті ліп тұр ды» – деп аяқ тала ды. |