Қазақ Әдебие­ТІ

105
Дайындықтан кейін нақты тақырып бойынша мынадай жұмыстар 
жүргізіледі:
– 
идеялық жағынан мазмұндас туындымен салыстыру;
– 
тақырыпты ашу;
– 
көтерілген мәселенің ашылуына өзіндік көзқарас білдіру;
– 
құрылымды сақтау;
– 
дәлел келтіру;
– 
әдеби сын жазу.
Әдеби эссе жазу төменгі сыныптардан басталып, бірте-бірте күрделеніп 
келе жатқан процесс.
5-сыныпта шығармада ғы ке йіпкер ді өзіндік құндылығы тұр ғы сы нан тал-
дап, әде би эс се жа зу жұмысы жүргізіледі.
6-сыныпта ке йіпкер лер қа рым қа ты на сын от ба сы лық құн ды лық тұр ғы-
сы нан тал дай отырып, эс се жа зуға дайындық жасалады.
7-сыныпта эссе жазу барысында шы ғар ма ны ұлт тық құн ды лық тұр ғы-
сы нан тал дауға назар аударылады.
8-сыныпта шы ғар ма ның көр кем дік-иде я лық құн ды лы ғын гу ма нис тік тұр-
ғы дан тал дап, әде би эс се жа зу бағытымен жұмыс жүргізіледі.
9-сыныпта эссе жазуда шы ғарма ның идея сын ға лам дық тұр ғы дан танып-
тал дауға баса назар аударылды.
10-сыныпта эссе жазудағы тағы бір талап – шы ғар ма ның идея сын жал-
пыадам зат тық құн ды лық тұр ғы сы нан тал дау шеберлігі меңгеріледі.
11-сыныптағы мақсат – шы ғар ма ның идея сын көр кем дік-эс те ти ка лық 
құн ды лық тұр ғы сы нан тал дап, әде би эс се жа зу.
11-сыныпта жалпыадамзаттық құндылықтарға оқытылатын көркем 
шығарма идея сы на сай ақиқатты тану, сүйіспеншілік пен махаббат, рухани 
адамгершілік, өзгеге қиянат жасамау және Абайдың бес асыл ісі (талап, еңбек, 
терең ой, қанағат, рақым) сияқты ізгіліктерге көңіл аударылады. Мәселен, 
О.Бөкейдің «Атау-кере» романы бойынша ой қозғаған оқушы шығарма идеясы 
бойынша күл лі адамзатқа зауал әкелетін тойымсыздық, қанағатсыздық, өзгеге 
қиянат жасау ды дәлелдеп жазады.
Әдеби эссе жазуды меңгеру үшін, ең алдымен, әдеби эссе құры лымын білу 
маңызды. Эссе құрылымы қандай болады? Нені ескеру керек?
1. Кіріспе. 
Бұл бөлімді үш не төрт сөйлеммен ашуға болады. Алғашқы сөй лем-
нен-ақ оқырманды баурап алуға тырысу керек. Тақырыптың өзектілігін 
алға тарту маңызды. 

жүктеу/скачать 2,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: