Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»

251 
600 
17.6
 
-сурет. 
Люминесценттік шамдары бар жарықшамдар: 
а 
— ОДР жəне ОДОР типті 40 немесе 80 Вт екі шамы бар; 
б 
— ШЛД типті 40 
немесе 80 Вт екі шамы бар 
Салынып жатқан корпусты, бетон араластыру бөлімшелерін 
жəне басқа өндірістік үй-жайларды жарықтандыру үшін ППР, 
НСПО-9 типті шаңнан қорғайтын шұғылалы шамдарды қорғау 
торымен жəне қыздыру шамымен бірге пайдалану ұсынылады. 
Жылыту бөлмелерінде ПВЛМ (ішінара шаңға төзімді) жəне ПВЛП 
(шаңнан қорғайтын) флуоресцентті лампалар қолданылады. 
Тұрмыстық 
үй-жайларды 
жарықтандыру 
үшін 
төбелік 
плафондар, «шар-аспа» (НСО) немесе ПВЛМ люминесценттік 
шамдарды пайдаланады. 
Құрылыстың өндірістік кəсіпорындарын жалпы жарықтандыру 
не қыздыру шамдарымен, не люминесцентті шамдармен жүргізіледі 
(17.2, 17.6-суретті қараңыз). 
17.3.
 
ЭЛЕКТР ЖАРЫҚТАНДЫРУ СХЕМАЛАРЫ 
 
ЭОЕ 
сəйкес 
жалпы 
жарықтандыру 
жарықшамдарын 
қоректендіру үшін 220 В аспайтын кернеу керек. Жарықтандырғыш 
тарату қалқанын қоректендіру айнымалы тоқтың үш фазалы жүйесі 
арқылы жүргізіледі. Коммутациялық жəне қорғаныс аппараттары 
орнатылған қалқанда электр қуаты үш бір фазалы жүйеге бөлінеді. 

252 
Мұндай жағдайларда көбінесе «бейтарапты жұлдыз» қосылысы 
қолданылады. Оның артықшылығы 380/220 В кернеуін қолдану 
мүмкіндігі болып табылады. Жарықты жүктеу үшін бейтарап 
өткізгіш қажет. Жарықшамдар жүктеме симметриялы түрде 
жақынырақ орналасатындай етіп қосылған. 
Жарықтандыру қондырғыларында жалпы жəне құрама электрлік 
жарықтандыру жүйесі қолданылады. 
Біріншісі жұмыс 
орындарында 
жəне 
өтпелерде 
қалыпты 
жарықтандыруды 
қамтамасыз етуге арналған. Құрама электрлік жарықтандыру 
жүйесінде жалпы электрлік жарықтандырудан басқа, қажет етілетін 
жұмыс орындарында қажетті жоғары жарықтандыруды қамтамасыз 
ететін жергілікті жарықтандыру бар. Бір электр жарықтандыруды 
пайдалануға жол берілмейді. 
Жалпы 
жарықтандыру 
үшін 
бейтараптандырылған 
бейтараптамасы бар 380/220 В айнымалы кернеуді жəне 
оқшауланған бейтарапты 220 В-ды қолдануға рұқсат етіледі. 
Жергілікті стационарлық жарықтандыру шамдары үшін жоғары 
қауіпті бөлмелері бар қыздыру шамдары бар кернеу 220 В жоғары 
болмауы тиіс; қауіптілігі жоғары бөлмелерде - 40 немесе 50 Вт. 
Жоғары қауіптілігі жоғары үй-жайларда жылжымалы қол 
жарықшамдары үшін кернеу 42 В аспайтын кернеу қолданылу 
керек. 
Әсіресе қолайсыз жағдайларда, тоқ соғу қаупі күшейе түскен 
кезде, оператордың қолайсыз жағдайы, жерге тұйықталған металл 
беттермен байланыста болғанда, қол шамдарына 12 В артық емес 
кернеу пайдаланылуы тиіс. 
Жарықтандыру 
қондырғылары, 
əдетте, 
380/220 
В 
трансформаторларының күші мен жарықтандыру қабылдағыштары 
үшін ортақ пайдаланылады. 
Өнеркəсіптік кəсіпорындардың желісінде тəуелсіз жарық беру 
трансформаторларын қолдану саласы қуат жүктемесінің сипаты 
(қуатты дəнекерлеу машиналары, сығымдалған цилиндрлік роторлы 
жоғары қуатты электр қозғалтқыштарын жиі іске қосу) электр 
қуатымен жабдықталған лампалар үшін кернеудің қажетті сапасын 
қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейтін жағдайлармен шектеледі. 
Егер қуат қабылдағыштары жерге тұйықталған бейтараптылығы 
бар 660/380 В желіден қуат алатын болса, онда 380 В есептелген 
шамдар (газ разрядты шамдар) бір желіге қосылуы мүмкін. 

253 
Барлық басқа жарықтандырғыштар 660/380-220 В кернеуі бар 
аралық трансформаторлармен жұмыс істейді. 
Жарықтандыру желілерін электр желілерімен біріктіруге 
болады. 
Жалпы жарықтандыру екі жолмен жүзеге асырылуы мүмкін: 
жарықтандырылған үй-жайдың төбесі астына шамдарды біркелкі 
жəне біркелкі емес орналастыру. Біркелкі орналастыру кезінде 
бөлменің бүкіл аумағында біртекті немесе біркелкі жарықтандыру 
жасалады. Осындай жарықтандыру өнеркəсіптік үй-жайларда 
технологиялық жабдықтың бүкіл аумаққа бірдей орналастырылған 
кезде, жұмыс жағдайлары бірдей немесе қоғамдық немесе əкімшілік 
ғимараттарда біркелкі жарықтандыруды қамтамасыз ету қажет 
болғанда қолданылады. 
Егер бөлмеде жарықтандырудың əртүрлі деңгейлері талап 
етілетін жұмыс беттері болса, онда жарықшамдар жұмыс беттерінің 
немесе өндірістік жабдықтардың орналасуына қарай орналасады. 
Оқшауланған 
жарықтандыруды 
пайдалану 
біркелкі 
жарықтандырумен салыстырғанда жарықтандыру жүйесінің қуатын 
азайтады. Бірақ оқшауланған жарықтандырудың елеулі кемшілігі 
бар - ол көз көру аймағында жарықтықтың біркелкі таралмауын 
қамтамасыз етеді. 
Біріктірілген жарықтандыру жүйесі орнатылған электр қуатын 
жəне электр энергиясын тұтынуды азайтады (жергілікті жарық 
шамдары тек жұмыс орындарындағы жұмыс уақытында ғана 
қосылады). 
Құрама жарықтандырудың артықшылықтарына 
қарамастан, оның құрылысына арналған күрделі шығындар жалпы 
жарықтандыру құрылғысынан үлкен. Бұл əрбір жұмыс орнында 
жергілікті жарықтандыру қондырғысы үшін бекітілген кронштейнге 
жəне қауіпті төмен трансформаторлары бар бөлмелерге орнату 
қажеттілігіне байланысты. 
Архитектуралық-көркемдік безендіруге қойылатын талаптарға 
сай бөлмелердің жарықтандыру жүйесі сəулетшімен бірге 
таңдалады. 

жүктеу/скачать 5,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: