Научная библиотек
сында елеуметак катынастар калыптасады. Б
жүктеу/скачать 14,83 Mb. Pdf көрінісі
|
bsattarov t dkenov m leumettanu
- Бұл бет үшін навигация:
- Осынын салдарынан жеке адамдар санасы денгей 1 нде жанаша карау (жана устаным, кунды багыттар, т.б.) калыптасуы мумкш, жанаша карау
| сында елеуметак катынастар калыптасады. Б
1 рак ол жеке адамдардын сапаларын елеуметпк стандартка (б 1 рдейл 1 кке) жакындатуга Караганда едцекайда курдель Бул жерде елеуметак баскару механизмшдеп жеке адам санасыньщ кызмет ерекшелжтерш ескеру кажет. Егер де когамдык сана денгешнде акпарат тутастык кушнде бершсе, жеке адамдар санасы децгешнде тутас кушнде п элеуметпк акпаратты эрекеттщ максаты, куралы туралы акпаратка белшектеу мумкш дт пайда болады. Осыдан келш оларга саналы бага беруге, оларды кабылдауга, мойындамауга немесе езгертуге мумкшдйс туады. Осынын салдарынан жеке адамдар санасы денгей 1 нде жанаша карау (жана устаным, кунды багыттар, т.б.) калыптасуы мумкш, жанаша карау бурыннан елеуметак бакылаудын аткаратын кызметтершщ курамына косылгандыктан адамнын мшез-кулкын езгертепн болады. Бул когам дык дамудын гасш-жетшген кажеттшктер1 кершепн болган жагдайда гана мумкш болады. Когам мен жеке адам арасындагы елеуметпк бакылау механизм! шенбер!нде ем1р сурепн елеуметак катынастар субъекпнщ объекпге, ко гамнын жеке адамга жай гана катынастары емес, ол ер турл1 элементтердщ ердайым сипатына сейкес белсеши турдеп езара ерекеп мен езара бай- ланыс.урдк!. Жеке адам жене когам (елеуметак топ) елеуметак бакылау жуйесшщ езара ерекет ететш курамдас элементтер1 болып саналады. Элеуметак бакылау процесс бул жеке адамдардын жене елеуметак кауымдастыктар дьщ (топтардьщ, таптардын, когамнын) езара ерекет ету урдкй. Элеуметпк бакылауды схемага тус 1 рш Караганда оган эрекеттщ ек1 туршщ, атап 241 180-16 айтканда, индивидуалдык, эрекет жэне элеуметпк эрекет (ужымдык, топтык) немесе, баскаша айтканда, жеке адамдардын бакыланушы кызмеп жэне элеумегпк институггардын бакылаушы кызметшш, косы- латыны аныкталган. Мемлекетпк бакылау элеумегпк бакылаудын дэл ез] болмаса да, соган жакын. Элеуметтж бакылау жеке адамдардын элеумегпк мшез- кулкын, журю-турысын тек саяси тургыдан гана емес, сонымен катар баска да элеуметпк институттар (бш м , мэдениет, мораль) тарапынан реттеу болып табылады. Элеумегпк бакылау тургысынан алганда жеке адам мен когамнын езара эрекеп олардын эзара эрекепнщ ипкх карама-кайшылыктарын аныктайды. Б1р жагынан алып Караганда, адам когамнан тыс жерде езшщ индивидуалдыгын, элеуметпк сапалары мен касиеттерш калыптастыра алмайды. Егерде жеке адам элеуметпк жэне элеуметпк-мэдени ортанын жемхсх болмаса, онда ол адам емес. Екшхш жагынан, адам мэдениепнщ улгшерше автоматты турде бешмделепн болса, онда ол индивидуалды гын сактай да, дамыта да алмайды. Егер адам элеумегпк мэдени ортанын тек кешхрме бейнесх болатын болса, онда ол тулга бола алмайды. 2 . Тулганын элеуметпк мэртебесх мен рел! жэне ол туралы тужырымдамалар Эрбхр тулга когамда белгш б!р орынды иемденедх жэне накты М 1 ндет- тердх аткарады, ол унин соган сэйкес онын кукыктары мен мхндеттер!, ягни белгш бхр элеумегпк мэртебеа болады. Жалпы мэртебенх элеуметпк жэне жеке статус деп беледх. Элеумегпк мэртебе адамнын улкен элеу метпк топтын екхлх ретхнде (мамандык, тап, улт, жыныс, жас мелшерх, дш) когамдагы орны. Жеке мэртебе деп индивидтщ шагын топтагы орнын айтады, бул индивидт» осы топ мушелершщ (таныстары, туыстары) бага- лауы мен кабылдауына байланысты болады. Таныстары мен туыстары- нын оны кабылдауы индивидтхн жеке сапаларына орай болады. Элеуметпк мэртебе индивидтхн жагдайын жан-жакты сипаттайды: мамандыгын, кэсхб1Н, б1Л1КТ1Лхпн, накты аткаратын жумысынын сипатын, кызмет-лауа- зымын, материалдык жай-куйхн, саяси ыкпалын, партия мен кэсхподакка мушелхгхн, хскерлхк байланысын, ултын, дхнхн, жас мелшерж, отбасылык жагдайын, туыстык байланыстарын жэне т.б. кдмтиды. Булардын бэрхн Р. Мертон «мэртебел 1 к жиынтык» деп атаган. Элеуметтхк мэртебе ез ке- зегхнде адамнын дуниеге келген сэтхнен белпленген, ягни субъектихен тэуелсхз, туганнан сакталатын мэртебе: нэсхлх, жынысы, улты жэне кол жеткен, ягни индивидтхн ез кухшмен жеткен мэртебес! болып белхнед!. 242 |