Әдебиеттеориясы Хронотоп (кө не гр.
хρонοс – уа қыт жә не орын) – уа қыт пен ке ңіс тік
бір лі гі. Әде би көр кем шы ғар ма да ғы хро но топ де ге ні міз – уа қыт пен ке ңіс тік
бел гі ле рі нің бір шең бер де та би ғи кө рі ніс та буы. Уа қыт ке ңіс тік те бел гі ле ніп
кө рі не ді, ал ке ңіс тік уа қыт ар қы лы өл ше не ді. Кө не дәу ір ден бас тау ала тын
бұл ұғым ға орыс әде би ет та ну шы сы М.Бах тин «хро но топ» де ген атау бе ріп,
анық та ма сын жаз ған. Хро но топ ты қа зақ әде бие ті не әде би ет та ну шы ға лым
Б.Май танов «ме кен шақ» деп ен гіз ді.
Мифтер – адам дар дың дү ни ета ны мы ның кө рі ні сі. Миф тер ар қы лы
жер бе тін де гі тір ші лік тің пай да бо луы жө нін де гі мың да ған жыл дар бұ рын ғы
тү сі нік, көз қа рас тар осы кез ге же тіп отыр.
Ер те де гі адам ның са на сы ми фо ло гия лық си пат та бол ған. Сол за ман
дар да та би ғат құ бы лыс та рын тү сін ді ру үшін абыз дар миф тер ді пай да
лан ған, миф тік бей не лер ар қы лы жа ра ты лыс тың сыр ла ры мен шы ғу те гін
ұғу ға ты рыс қан. Сон дық тан миф тер дің маз мұ нын да ер те де гі ха лық тар дың
жа ра ты лыс тықғы лы ми жә не та ри хи та нымтү сі нік те рі кө бі рек ұшы ра са ды.
Ежел гі миф тер дің ер те гі лер мен аңыз дар дан ай ыр ма шы лы ғы да осын да.
З.Қабдолов «
Сөзөнері »
«Шаш ты» әң гі ме сі ндегі мифтік элементтерді көрсетіп, хро но топ қа
мы сал дар кел тір.
Міне,қызық! Шаш ты – та рих та бол ған адам, ол – Алаш ары сы – Мұс та фа Шо қай дың ба ба сы.
Мұс та фа Шо қай дың афо ри зм де рі нің бі рі: «Бiз құл бо лып тұ ра ал май мыз. Бiз ұлттық
азат ты ғы мыз ды ала мыз».
Кітап–асылқазына Қа зақ стан жа зу шы ла ры: Анық та ма лық/Құ рас ты ру шы: Қам шы гер Саят, Жұ ма
ше ва Қай ыр ни са – Ал ма ты: «Аң арыс» бас па сы, 2009.